Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

Тажриба тизими ва усул
-
услублари (Materials and Methods)
 
Тадқиқот
(
Лазаревский М
.
А) услуби асосида олиб борилди 
[2]. 
Статистик тахлиллар Б.А. Доспехов бўйича
олиб борилди 
[3]. 
Тадқиқотда Хоразм тупроқ
-
иқлимига мослашган ҳамда энг кўп етиштириладиган маҳаллий узум 
навлари танлаб олинди (
1-
жадвал).
1-
жадвал
№
 
Ўрганилган вариантлар
 
Танлаб олинган навлар
 
1 
Узумнинг хўраки навлари
 
Қора
жанжал, Қизил хурмани, Ҳусайни, Тойфи
2 
Кишмишбоп навлар
 
Қора
кишмиш, Оқ кишмиш, Зарафшон кишмиш, 
Кишмиш Согдиана 
 
 
Қора
 
жанжал нави. 
Маҳаллий нав бўлиб
халқ селекцияси йули билан 
чиқарилган жуда қимматли хўраки
-
майизбоп нав. Тупи кучли ўсади. 
1959 
йилдан Қорақалпоғистон Республикаси, Бухоро, Навоий, Қашқадарё, Жиззах, 
Самарқанд, Сурхондарё, Тошкент ва Хоразм вилоятлари бўйича Давлат 
реестрига киритилган.
Нав ўртапишар. Тупи катта бўлиб, новданинг узунлиги 
бўйича жойлашган куртакларидаги мева миқдори бир хил. Узум бошлари йирик
 
тухумсимон, ранги қора. Тўлиқ пишганда 25
-
27% қанд йиғади, кислоталилиги 
эса 3,5
-
4,5 г/л ни ташкил этади. Узум бошининг ўртача оғирлиги –
247 г. 
Ҳосилдорлиги –
231,2 ц/га, энг юқори ҳосилдорлиги 281,5 ц/га ни ташкил этади.
 
 
Қизил
 
хурмани нави.
Маҳаллий халқ нави. 1967 йилдан Хоразм вилояти ва 
Қорақалпоғистон Республикаси бўйича Давлат реестрига киритилган. Бу нав 
ўртапишар бўлиб (август охири, сентябрь), ҳосилдорлиги юқори, совуққа ва 
қурғоқчиликка кам чидамли, ун шудринг билан зарарланади, мевасидан сифатли 
майиз олинади. Узум бошлари катта, ўртача оғирлиги –
360 г, ғужуми йирик, 
узунчоқ цилиндр шаклида, ранги эса тўқ қизил, бинафша тусли, эти зич, 
сершира. Пўсти ўрта қалинликда. Ҳосилдорлиги –
120-
160 ц/га. Узумни узиш 
вақтида қанд миқдори 2
0-
22% га, кислоталилиги эса 5
-
6 г/л ни ташкил этади.