Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

Ҳарбий
 
қўшин
 
жойлашган жойни
 
қўриқлаш.
 
Қўшин
ҳарбий лагери жойлашиш
ўрни ва 
ҳозирлигини
кўриш муҳим масала бўлиб, уни “тавочи” лавозимидаги шахс бажарган. 
Тавочи –
 
ҳарбий
амалдор бўлиб, унинг зиммасига лашкар тўплаш, ҳарбий
юришлар вақтида уни тўхташ манзилларида 
ўрнаштириш, жанг олдидан уни тартибга солиш,
подшохнинг буйруқ ва топшириқларини тегишли ерга 
етказувчи ва амалга оширувчи амалдор, адъютант
вазифасини
бажарган. 
Қайсики жойга уруш
режалаштирилса,
“ўлжор” ёки “ фармон” 
чиқарилган ва қўшинга эълон 
қилинган.
 
Ўлжор
–
ҳарбий юриш учун қўшинга берилган фармон ёки хабар [3:338]
бўлган. Бобур жанг 
тактикасида
бобокалони Амир Темур тажрибасига таянишга ҳаракaт қилган. 
“Амир
Темур қўшинлари Ҳиндистонни босиб олишда Деҳли атрофида қароргоҳ қуриб, 
қўққисдан бўладиган ҳужумдан сақланиш ниятида хавфсизлик чораларини кўрган. Улар хандақлар 
қазиган, қозиқлардан тўсин ясаб, уларнинг атрофига шох
-
шаббалар билан беркитиб, тўсиқлар 
орқасидан бир
- 
бирига боғлаб, буқаларни жойлаштирган (кечаси ҳимояланиш учун бўлса керак), улар 
орқасидан қалқонлар ўрнатиб, охирида эса ўз чодирларини жойлаштирганлар” [4:249]
.
Бобур даврида қўшин ҳабий лагерини
 
“чоғдовуллуқ” хизматидаги аскарлар қўриқлаган. 
Чоғдовуллуқ хизмати.
“Бобурнома”да Қобул атрофидаги жанг манзараларида “қўшиннинг 
тунги
дам олиш
манзилининг” қўриқланиш масалларига ҳам тўхталган. “.... Ул урушда бисиёр эҳтиёт 
қилурлар эди, ҳеч иш қила олмадилар. Мундоқ эҳтиёт қилурлар эдиким, буронғор, жувонғор, ғул, 
ировул ҳар қайсиси 
бўдаллик бўдалида
тушиб,
ҳар
қўл (бўлинмалар) ўз тушидин яроқланиб яёқ 
ўрдунинг гирдиға чодирларидин бир ўқ отими йироқроқ чиқиб, кеча ўшанда ўқ бўларлар эди. Ҳар кеча 
дастур била чирик элини чиқарилур эди. Ичкиларидин уч
-
тўрти машъал била ҳар ахшом навбат билан 
эвирулур эдилар. Мен ҳам (Бобур)
бирор навбат эвирулур эрдим.