Xom ashyo va tayyor mahsulot dastlabki hisobi

Mazkur vedemostning ikkinchi bo‘limida Quyidagi ma’lumotlarni olish mumkin: oy davomida ombordan yuklab jo‘natilgan mahsulotlarning assortimenti va qiymati bo‘yicha miqdori ; transport xarajatlari summasi; KKS summasi; schyot – to‘lov hujjatlari bo‘yicha olishga tegishli summa ; -to‘lov hujjatlari bo‘yicha olishga tegishli summa; xaridorlar bilan hisob – kitoblar holati ; mahsulot uchun hisobot oyida tushgan summalar to‘g‘risidagi ma’lumotlar va transport xarajatlarini qoplanishi va x.k. vedemostining ko‘rsatkichlari katta operativ axamiyatiga ega, chunki har kuni yuklab jo‘natilgan, sotilgan mahsulotlar hajmi to‘g‘risidagi ma’lumotlarga ega bo‘ladi . Bundan tashqari, shartnoma majburiyatlarini bajarilishi xam nazorat qiladi .

16-vedemostning 3- bo‘limida tulangan , hisobdan chiqarilgan, to‘lanmagan va hisobdan chiqarilmagan summalar to‘g‘risidagi yigma ma’lumotlar aks ettiriladi . Quyida bu bo‘limning shakli keltiriladi.

4. Masulot sotish bilan bog‘liq bo‘lgan xo‘jalik muammolarining majmui stish jarayoni deyiladi. Mahsulot sotish jarayonini rejalashtirish korxonani buyurtma bilan ta’minlashdan boshlanadi. Unga binoan ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish asosi bo‘lgan nomenklatura bo‘yicha reja tuziladi. Buyurtmalarda mahsulotlarning assortimenti yuklab junatish muddati, miqdori va sifati, narxi hisoblashish shakllari ko‘rsatilgan bo‘lib buyurtmachi va mol yuboruvchilar bilan kelishib olinadi.

Mahsulot uchun pul xaridorlardan hisob – kitob schyotiga kelib tushgan sanada sotildi deb hisoblanadi yoki yuklab jo‘natilgan, topshirilgan mahsulotlar, bajarilgan ishlar, xizmatlar uchun hujjatlar bankga topshirilgan sanada sotildi deb hisoblanadi. Ikkala usulda xam sotilgan mahsulot 9010 «Mahsulot sotishdan olingan daromadlar», 9020 «Tovarlar sotishdan olingan daromadlar», 9030 «Bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlardan olingan daromadlar » schyotlarda hisobga olinadi. Sotilgan tovarlarni qaytarish va xaridor va byurtmachilarga berilgan chegirmalar 9040 «Sotilgan tovarlarning qaytarilishi» va 9050 «Xaridor va buyurtmachilarga berilgan chegirmalar» - schyotlarida hisobga olinadi. Bu schyotlarning xususiyatlari shundan iboratki, ularning debeti va kreditida bir hajmdagi sotilgan mahsulotlar bir xil summada aks ettiriladi.