Xolmurod farhodovich [phone] [phone] Kimyoviy element

---

XOLMUROD FARHODOVICH 
[phone] 
[phone] 
[phone] 
Kimyoviy element 
•
Kimyoviy element – 
yadro zaryadlari bir xil bo’lgan atomlar yig’indisi. 
•
Element – 
“tarkibiy qism” degan ma’noni bildiradi. Bu tushunchani fanga 
Robert Boyl 
kiritgan. 
Tabiatda atomlar soni juda ko’p, lekin elementlar soni hozirgi kunda 118 ta. 
 
•
Har bir kimyoviy element o’z nomi va kimyoviy belgisiga ega. Ularning nomi uning fizik, 
kimyoviy xossalari yoki kashf etilishi bilan bog’liq holda nomlangan. 
Mas : 
vodorod suv hosil qilishda qatnashgani uchun Hydrogenium 
deb atashgan. 
+8 zaryadga ega bo’lgan atomlarni, deyarli barcha kislotalar tarkibida aniqlashgan Oxygenium 
ya’ni 
kislota hosil qiluvchi deb nomlashgan. 
•
1813-yil shved olimi 
Berselius 
kimyoviy elementlarni maxsus belgilar yordamida ifodalashni 
taklif etgan. Shunga ko’ra 
Berselius 
kimyoviy belgi sifatida elementning 
lotincha 
nomini bosh 
harfi yoki bosh harfi va undan keying birorta harfni qo’shib belgilashni aytgan.
Mas : 
Hydrogenium – H
Oxygenium – O
Hydrogerium – Hg
 
Uyga Vazifa
1) 
O’tilgan mavzuni o’qib kelish! 
Elementlarning izotop tarkibi 
•
Har bir element bir necha xil izotoplardan tashkil topgan. Bu izotoplarning massalari turlicha 
bo’ladi. Elementlarning davriy jadvaldagi nisbiy massasi shu elementlarning izotoplarini tabiatda 
tarqalishga qarab olingan o’rtacha qiymatidir. 
 
•
Matematik formulasi quyidagicha :
 
 

(𝑴𝒓
𝟏

×𝑪%
𝟏
)+(𝑴𝒓
𝟐
×𝑪%
𝟐
)
𝟏𝟎𝟎
 = 
𝑴𝒓
𝒐′𝒓𝒕𝒂𝒄𝒉𝒂
𝑂
+8
16
→
50 % 
𝑂
+8 
17
→
20 % 100%
16×50%+17×20%+15×30%
100%
= 15,9𝑔𝑟
𝑂
+8
15
→
30% 
Uyga Vazifa 
1) Mg ning 25gr izotopi 30%, 24gr izotopi 70% tarqalgan. O’rtacha massasini toping. 
2) Tabiiy borning(B) atom massasi 10,81ga teng bo’lib, borning 10gr va 11gr izotoplarining 
aralashmasidan hosil bo’lgan. Shu izotoplar nechi foizdan aralashgan. 
3) Qo’rg’oshinning Pb 207 va 210 gr izotoplari necha foizdan aralashganda elementning o’rtacha massasi 
207,2ga teng bo’ladi. 
4)