Xloroz kasalligi va kelib chiqish sabablari Reja: Kirish Asosiy qism

Nekroz nima?
O'simliklarda nekroz o'simlik hujayralari yoki to'qimalarining o'limini anglatadi. Nekroz shikastlanishlar yoki kasalliklar tufayli yuzaga keladi. Bundan tashqari, nekroz ozuqa moddalarining etishmasligi natijasida yuzaga keladi. Nekrotik joylar jigarrang dog'lar ko'rinishida paydo bo'ladi. Nekroz barglarda, poyalarda, ildizlarda, barg chetlarida, tomirlarda va boshqalarda paydo bo'lishi mumkin. Xlorozdan farqli o'laroq, nekroz qaytarilmasdir.
Virusli infektsiyalar ko'pincha o'simliklarda nekrozga olib keladi, chunki viruslar o'simlik hujayralarini replikatsiya qilish uchun ishlatadi va ular tez -tez xujayra hujayrasini lizizlash orqali chiqadi. Tamaki nekrozi virusi tamaki o'simliklariga ta'sir qilib, nekrozga olib keladi. Xuddi shunday, soya venasi nekrozi virusi qon tomir tizimiga, cymbidium mozaikasi virusi orkide gullarga ta'sir qiladi. Bakteriyalar va zamburug'lar ham o'simliklar nekroziga sabab bo'ladi. Ba'zi bakteriyalar o'simlik hujayralarining hujayra devorlarini buzadi, bu esa hujayralarning o'limiga va nekroziga olib keladi. Ba'zi qo'ziqorinlar o'simliklarning qon tomir tizimiga hujum qilib, o'simliklarda nekrozga olib keladigan antraknoz kabi turli kasalliklarni keltirib chiqaradi.
Xloroz va nekroz o'rtasidagi o'xshashliklar qanday?

• 
  Xloroz va nekroz - bu o'simliklar ko'rsatadigan alomatlarning ikki turi.
  
• 
  Xloroz va nekrozning asosiy sabablaridan biri ozuqa moddalarining etishmasligidir.
  
• 
  Bundan tashqari, ikkalasi ham virusli infektsiyalar natijasida paydo bo'lishi mumkin.
  

Xloroz va nekroz o'rtasidagi farq nima?
Xloroz - yashil rangdagi o'simlik qismlarining sarg'ayishini, nekroz esa o'simlik hujayralari va to'qimalarining o'limini anglatadi. Shunday qilib, bu xloroz va nekroz o'rtasidagi asosiy farq. Xloroz sariq dog'lar, nekroz esa jigarrang yoki qora dog'lar yoki joylar ko'rinishida namoyon bo'ladi. Shuning uchun xloroz va nekroz o'rtasidagi yana bir farq ularning teskarisidir; og'ir xlorozni qaytarib bo'lmaydi. Ammo, agar kasallik erta aniqlansa, uni qaytarish mumkin. Biroq, nekrozni qaytarib bo'lmaydi.
Xulosa
Qishloq xo‘jalik ekinlarini etishtirish jarayonida ularni vegetatsiya davomida uchraydigan kasalliklardan himoya qilish bilan birga, respublika xududida muhim karantin tadbirlarini chegara maskanlarida muntazam amalga oshirib bizda uchramaydigan zararli organizmlardan muhofaza qilish davlat ahamiyatiga moyil masala hisoblanadi.
Xloroz kasalligini keltirib chiqaruvchi omillari hisobga olgan holda, kasallikni oldini olishimiz zarur. Buning uchun esa birinchi navbatda tuproq-suv balansiga e’tibor berish lozim. Kasalikka qarshi kurash sifatida 2 xil usuldan foydalanamiz.
Birinchi usul agrotexnik tadbirlarni o‘z vaqtida o‘tkazish lozim. Bularga tokni gullashdan oldin va keyin xomtok qilish, kasallikka chidamli uzum navlarini ekish, tuproq strukturasini hisobga olgan holda organik va mineral o‘g‘itlarni solish, yer osti suvlarining joylashishini hisobga olgan holda sug‘orish ishlarini amalga oshirish kiradi. Ko‘chat uchun olinayotgan qalamchalar xloroz kasalligi bilan zararlanmagan tok novdalaridan tayyorlanishi lozim. Ikkinchi usul kimyoviy kurash siafatida toklar ostiga temir kuporasi solish tavsiya etiladi. Buning uchun tok tupi atrofida 70-80 sm radiusda, chuqurligi 30-40 sm bo‘lgan ariqcha qazilib, har bir tupga 200-400 gr temir kuporasi kukunidan solinadi. So‘ng ariqchaga suv quyilib, tuproq bilan ko‘miladi. Kuzatishlar natijasida shunday xulosa qilish mumkunki, tokning xloroz kasallgini keltirib chiqaruvchi asosiy omillardan biri oziq moddalarning yetishmasligi va tuproqda eriydigan ohak keragidan ortiqcha bo‘lishi hisoblanadi. Shularni hisobga olgan holda, qarshi kurash sifatida juda oddiy, lekin samarali hisoblangan birinchi usuldan foydalanganimizda, tokning kasallikka chalinishini oldini olgan bo‘lamiz. Shu bilan birgalikda tokning dastlabki o‘suv davridan boshlab agrotexnika tadbirlarini o‘z vaqtida sifatli amalga oshirish orqali kasallikka chidamli bo‘lgan uzum yetishtirish imkoniyatiga ega bo‘lamiz.
Ikkinchi usul esa kasallikka chalinish ehtimolini juda pasaytiradi, chunki qo‘llaniladigan kimyoviy preparatlar tez ta’sir etadi. Ko‘rinib turibdiki, ikki usul ham juda samarali, shunday ekan, ikki usuldan ham foydanish tavsiya etiladi.