Xloroplastlarning tuzilishi



Download 1,13 Mb.
bet1/10
Sana04.04.2022
Hajmi1,13 Mb.
#527276
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
XLOROPLASTLARNING TUZILISHI


XLOROPLASTLARNING TUZILISHI


REJA

1.Xloroplastlarning elimentar tuzilishi
2.Pigmentlarni fotosintezlovchi organizmlardagi roli
3.Pigmentlarni elektron қo`zғalgan holati
4.Pigmentlarni yoruғlik yutishi

Yashil o`simliklarning bargi eng muhim organlardan biri bo`lib, unda fotosintez jarayoni sodir bo`ladi. Shuning uchun ham barg asosiy fotosintetik organ deb ataladi. Uning xujayraviy tuzilishi transpiratsiya, nafas olish va asosan fotosintezga moslanib tuzilgan. Barg plastinkasining ustki va ostki tomoni pust bilan krplangan. o`oplovchi tupima epidermis bir kator zich joylashgan xujayralardan iborat. Bu xujayralar yupk.a pustli, rangsiz va tinik. bo`lib, yoruғlikni yaxshi utkazadi. Pust xujayralari orasida joylashgan maxsus juft xujayralar orizchalar vazifasini bajaradi. Ularning turgor x.olati uzgarib turishi mumkin ( shunga ko`arab ular urtasidagi teshikcha ochyladi yoki yopiladi). Orizchalar ko`pchilik o`simliklarda bargning pastki tomonida, ayrimlarida esa ustki tomonida ham bo`lishi mumkin. Fotosintez jarayonida ana shu orizchalar orkali karbonat angidrid yutilib, molekulyar kislorod ajralib chikadi.


Ustki va pastki pustlar orasida barg etini (mezofill) hosil kdluv-chi o`ujayralar joylashgan. Aksariyat yer ustida o`suvchi o`simlik bargla­rida u ikki kavatdan iborat. Ustki pust ostida joylashgan kavat taek.-chalarga uxshash, chuzinchok. bir-biriga zich joylashgan xujayralardan tashqil topgan. Bu xujayralarda xloroplastlar soni ko`p. Ular organik moddalarni sintez kiluvchi asosiy k.avat x,isoblanadi. Uning ostidagi xzokayralar ko`pincha dumalok. shaklda bo`lib, bir-biri bilan bushliklar hosil k.ilib joylashadi. Bushliklar ogizchalar bilan tutashgan. Bu esa gazlarning almashinuvi uchun kulay sharoit yaratadi. Undan tashқari bu xz`jairalarda ham xloroplastlar bor, ya`ni ular frtosintez jarayo­nida katnashadilar.
Barglarda fotosintez tuxtovsiz davom etishi uchun ular suv bilan ta`min-langan bulishlari kerak. Bunda ogizchalar ochikligi katta ahamiyatga ega.
XLOROPLASTLAR. Fotosintez jaraeni asosan barglarda va қisman yosh novdalarda sodir bo`lishining sababi ularda xloroplastlarning borligidir. O`simliklarning fotosintetik tizimi xloroplastlarda mujassamlashgan. Xloroplastlar barcha tirik organizmlar uchun kimyoviy energiya manbai — organik moddalarni tayerlaydi.
Bargning xar bir o`ujayrasida urtacha 20-50 tagacha va ayrimlarida undan ko`proқ.ham xloroplastlar bor. Xlorofill pigmenti xloroplast­larda joylashganligi uchun ular yashil rangda bo`ladi. Xloroplastlarda fotosintez jarayonining x.amma reaktsiyalari ruy beradi: yoruғlik energiyasining yutilishi, suvning fotolizi ( parchalanishi) va kislorodning ajralib chik.ishi, yoruғlikda fosforlanish, karbonat angidridning yutilishi va organik moddalarning hosil bo`lishi. Shunga asosan ularning kimyoviy tarkibi va tuo`ilmaviy shakli ham murakkab xususiyatga ega.
Xloroplastlar tarkibida suv ko`p, urtacha 75 foizni tashqil etadi, krlganlari kuruk;modtsadan iborat. Umumii kuruk. moddalar x.isobida Oqsil-lar 35-55 foiz, lipidlar 20-30 foiz, krlganini mineral moddalar va nuklein kislotalaritashqil etadi. Xloroplastlarda juda ko`p fermentlar va fotosintezda ishtirok etadigan o`amma pigmentlar joylashgan.
Xloroplastlar kz`shk.avatli membrana bilan uralgan bo`lib, ular yukrri funktsional faollikka egadirlar. Ichki tuzilishi juda mu­rakkab. Stroma (asosiy gavda) va granalardan iborat. Ular uz navbatida lamellyar va plastinkasimon tuzilishi bilan tavsiflanadi. Granalarda tilakoidlar joylashadi. Yosh xloroplast granalarida 3-6 ta tilakoid bu`lsa, voyaga yetganlarida bu son 45 tagacha yetishi mumkin. Lamellalar-ning yuzasi mayda burtmachalar — globulalar bilan қoplangan. Ular kvantosomalar deyiladi.
Turli xil o`simliklarning xloroplastlar i soni, shakli, xajmi bilan bir-biridan farq. kiladi.
Yashil o`simliklarning barglarida xloroplastlar uch xil yul bi­lan hosil bo`lishi mumkin: 1) oddiy bulinish yuli bilan; 2) ayrim hujayralar me`yoriy holatlarining buzilishi okibatida kurtakla-nish yuli bilan; 3) xu`jayra yadrosi orkali ko`payish bilan. Bu yul asosiy deb қabul ko`lingan. Dastlab xujayra yadrosining membranasida juda kichik burtmacha yuzaga keladi. U asta-sekin yiriklashib, yadro membranasidan ajraladi, xujayra tsitoplazmasiga utadi va shu yerda tula shakllanadi.
Xloroplastlarning tula shakllaiishi uchun yoruғlikning bo`lishi shart.
Korongilikda xloroplastlarning stromasi va uning xajmi hosil bo`ladi. Lekin ichki tuzilishi - lamellalar, plastinkalar, granalar, tilakoid­lar va xlorofill pigmentlari fakat yorurlikda hosil bo`ladi.



Download 1,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish