Xix-мавзу

Асосий таянч тушунчалар

Ишчи кучини такрор ҳосил қилиш – инсоннинг жисмоний кучлари ва ақлий қобилиятларини узлуксиз қайта тиклаш ва таъминлаб туриш, уларнинг меҳнат малакасини муттасил янгилаб ва ошириб бориш, умумий билим ва касбий даражаси ўсишини таъминлаш, қариган ишчилар ўрнини босадиган ёш ишчилар авлодини етиштириш демакдир.

Ишсизлик – меҳнатга лаёқатли бўлиб, ишлашни хоҳлаган, лекин иш билан таъминланмаган ишчи кучи.
Фрикцион ишсизлик – малакасига мос иш қидираётган ва иш ўринлар бўшашини кутаётганлар.
Таркибий ишсизлик – ишлаб чиқариш ва ялпи талаб таркибидаги ўзгаришлар натижасида вужудга келадиган ишсизлик.
Циклик ишсизлик – иқтисодий циклнинг инқироз фазаси билан боғлиқ равишда вужудга келадиган ишсизлик.
Ишсизлик даражаси – ишсизларнинг ишчи кучи таркибидаги фоизли нисбати.
Оукен қонуни – ишсизлик даражаси ва ЯИМ ҳажмининг орқада қолиши ўртасидаги нисбатнинг математик ифодаси.


Такрорлаш учун савол ва топшириқлар:

1. 
   Ишчи кучини такрор ҳосил қилиш деганда нимани тушунасиз ва унинг хусусиятлари қандай?
   
2. 
   Ишчи кучининг сифати нима? У қандай омилларга боғлиқ? Фан-техника тараққиётида ишчи кучининг сифатига қандай талаблар кучаяди?
   
3. 
   Иш билан тўла бандлик нима учун нисбий маънода тушунилади? Қандай қилиб ишчи кучидан самарали фойдаланишга эришилади?
   
4. 
   Ишсизликнинг асосий турларига тавсиф беринг.
   
5. 
   Ишсизлик даражаси қандай ҳисобланади?
   
6. 
   Ишсизликнинг табиий даражаси нимани англатади ва у қандай тартибда аниқланади?
   
7. 
   Оукен қонунининг моҳияти нимада намоён бўлади?
   
8. 
   Ишсизликнинг ижтимоий ва иқтисодий оқибатларини тушунтириб беринг.
   

1 ЎзР Иқтисодиёт вазирлиги Самарали иқтисодий сиёсат маркази. Ўзбекистон иқтисодиёти. Таҳлилий шарҳ. 2004 йил. № 8, март 2005 йил, 87-бет.

2 Инсон тараққиёти тўғрисида маъруза. Ўзбекистон 2000. Т.: Ўзбекистон 2001. 13-бет. Социально-экономическое положение Республики Узбекистан. Тошкент, 2001. 82-бет; ЎзР Иқтисодиёт вазирлиги маълумотлари, 2001-2004 йиллар.

3 ЎзР Иқтисодиёт вазирлиги Самарали иқтисодий сиёсат маркази. Ўзбекситон иқтисодиёти. Таҳлилий шарҳ. 2004 йил. №8, март 2005 йил, 84-бет.

4 Экономика Узбекистана. Аналитический обзор за 2003 год. Центр эффективной экономической политики. Т., 2004, 78-бет.

5 Экономическая теория: Учебник. - Изд., испр. и доп. / Под общ. ред. акад. В.И.Видяпина, А.И.Добрынина, Г.П.Журавлевой, Л.С.Тарасевича. – М.: ИНФРА-М, 2005, 485-489-бетлар.

6 Курс экономической теории. Учебное пособие под ред. Чепурина М.Н., Киселевой Е.А. Киров, изд. «АСА», 1995, 242-бет.

1 ЎзР Иқтисодиёт вазирлиги маълумотлари.

7 Экономическая теория: Учебник. - Изд., испр. и доп. / Под общ. ред. акад. В.И.Видяпина, А.И.Добрынина, Г.П.Журавлевой, Л.С.Тарасевича. – М.: ИНФРА-М, 2005, 498-499-бетлар.

8 Қаралсин: Экономическая теория: Учебник. - Изд., испр. и доп. / Под общ. ред. акад. В.И.Видяпина, А.И.Добрынина, Г.П.Журавлевой, Л.С.Тарасевича. – М.: ИНФРА-М, 2005, 502-503-бетлар.

1 Каримов И.А. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт - пировард мақсадимиз. Т.: Ўзбекистон, 2000, 17-бет.

9 Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳ этишдир. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ва Сенатининг қўшма мажлисидаги маърузаси. Халқ сўзи, 2005 йил 29 январь, №20, 3-бет.