Xix asr o’rtalarida o’zbek xonliklari ma’muriy boshqaruv tizimi kattaqo’rg’on tumanidagi 31-maktab tarix fani o’qituvchisi Aralov Bobur

Buxoro amirligi

Xiva xonligi

Qo’qon xonligi

Markaziy osiyo

XIX asr o’rtalarida O’zbek xonliklari xaritasi.

O’zbek xonliklari ma’muriy boshqaruv tizimi.

XIVA XONLIGI

QO’QON XONLIGI

BUXORO AMIRLIGI

Shayboniylar

Ashtarxoniylar

Mang’itlar

Shayboniylar

Qo’ng’irotlar

Minglar

1511-1920-yillar

1710-1876-yillar

1533-1920-yillar

1501-1601-YILLAR

1601-1747-YILLAR

1753-1920-YILLAR

1511-1760-YILLAR

1770-1920-YILLAR

1710-1876-YILLAR

Markaziy osiyo

• Amirlik davlat tuzumi va uning ma’muriy boshqariluvi
• Davlat tuzumi Buxoro davlat tuzumiga ko‘ra monarxiya
• davlati edi. Davlat tepasida amir, ya’ni
• yakka mustabid hukmdor turgan. Hukmdor rasman cheklanmagan
• huquqqa ega bo‘lib, butun hokimiyat uning qo‘lida to ‘plangan.
• U o ‘zi ishongan eng oliy toifadagi amaldorlar (arkoni
• davlat) hamda qabilalaming boshliqlari bilan hisoblashib ish
• tutgan.

Buxoro amirligi

X IX asrning 20-yillari boshlaridagi

on a о isi m a’lumotlarga ko‘ra, Xiva aholi sitting

soni 800 ming kishini tashkil etgan. Bu raqam qat’iy bo‘lmasdan,

xonlik hududining kengaya borishi bilan xonlik fuqaroligini

qabul qilganlaming soni ko‘payib borgan.

Xonlik poytaxti Xiva shahri aholisining katta qismi o‘zbeklardan,

asosan, qo‘ng‘irot, nayman, qiyot, uyg‘ur, nukuz, qang‘li,

xitoy, qipchoq kabi urug‘lardan iborat bo‘lgan. Undan keyingi

o'rinlarni turkmanlar, qoraqalpoqlar va qozoqlar egallashgan.

Davlat tuzumi va Q o‘qon xonligi davlat tuzumiga ko‘ra

boshqaruvi mutlaq monarxiya edi. Davlat boshlig‘i

xon b o ‘lib, u rasman cheklanmagan

huquqqa ega bo‘lgan. Xon davlatni hukmron qabila, ruhoniylar,

boshqa qabilalarning nufuzli tabaqalari, davlat boshqaruvi

amaldorlari va harbiylarga tayanib boshqargan.

M ulla O lim M ahdum xo‘ja Toshkandiyning 1915-yilda

Toshkentda nashr etilgan „Tarixi Turkiston“ asarida Q o‘qon

xonligidagi mansablarga ta’rif berilgan.