|
REJA - 1.ELEKTRON TIJORATNING ASOSIY TUSHUNCHASI.
- 2.
- 3. Xitoy va Ozbekiston munosabatlari
- 4. Xitoyda turizm
1. Xitoyning iqtisodiy siyosiy geografik orni - Markaziy va Sharqiy Osiyoda joylashgan davlat. Dunyoda aholisi eng kup va maydoni jihatidan eng yirik davlatlardan biri. Sharqda Tinch okeanning Sariq, Sharkay Xitoy va Janubiy Xitoy dengizlari bilan oʻralgan. Maydoni 9,6 mln. km². Aholisi 1 mlrd. 394mln. kishi . Poytaxti — Pekin shahri Maʼmuriy jihatdan 23 provinsiya (Xitoy Taypeyi ham shu hisobga kiradi), 5 muxtor rn va markazga boʻysinuvchi 4 shahar (Pekin, Shanxay, Tyendzin, Chunsin)ga boʻlinadi.
- Pul birligi – yuan. Tel kodi +86. Mustaqilligi 1949 yil 1-oktabrda qabul quilingan va sotsaligik respublika sanaladi. Poytaxti Pekin shaxri. Prizidenti Xi Jinping. Konistitutsiyasi 1988-yilda qabul qilingan. Rasmiy tili xitoy tili sanaladi. Axolini 90 % ni xanlar tashkil etadi. Urbanizatsiya darajasi esa 60 %.
Malumotlarga qaraganda Xitoy aholisining soni 2026 yilda 1,4 milliardga etishi kutilmoqda. Hindiston 2025 yilda dunyodagi eng zich joylashgan mamlakat sifatida Xitoyni ortda qoldiradi. - Malumotlarga qaraganda Xitoy aholisining soni 2026 yilda 1,4 milliardga etishi kutilmoqda. Hindiston 2025 yilda dunyodagi eng zich joylashgan mamlakat sifatida Xitoyni ortda qoldiradi.
-
2. Xitoyning iqtisodiy salohiyati. - 2. Xitoyning iqtisodiy salohiyati.
- Hozirgi kunda Xitoy iqtisodiyoti jaxon mamlakatlari ichida yetakchi orinlarda usib bormoqda. Jumladan ko’mir qazib olish, elektr energiya i/ch, po’lat, cho’yan, alyumeniy,oltin, qora va rangli metallarni eritish bo’yicha va yog’och tayyorlash kemasozlik, avtomobil i/ch, elektro texnika maxsulotlari, mineral o’g’it hamda kiyim kechak, poyavzal i/ch bo’yicha dunyoda birinchi o’rinni egallaydi. Qishloq xujaliklarida esa asosan guruch, bug’doy, soya, paxta, choy kabi maxsulotlar yetishtiriladi.
- Xitoy davlatining Yalpi ichki maxsuloti 14 trilion dollirni tashkil etadi bu esa axoli jon boshiga 2500 dollirga teng. Malumotlarga qaraganda 2020-yilning 9 oyida yalpi ichki maxsuloti 0,7% ga o’sgan. Buyuroning ma’lumotlariga qaraganda joriy yilning uch choragida xitoyning Yalpi ichki malumoti yillik hisobida 72,228 trilion yuan taxminan 10,78 trilion dollirni tashkil etgan. Xitoy eksport qilish bo’yicha dunyoda 1 o’rinda.
Xitoy Xalq Respublikasi misolida oladigan bo‘lsak, maxsus iqtisodiy zonalari iqtisodiyotning barcha sohalarini modernizatsiyalash va yuqori texnologiyali raqobatbardosh ishlab chiqarishga erishishda muhim omi lbo‘lmoqda. - Xitoy Xalq Respublikasi misolida oladigan bo‘lsak, maxsus iqtisodiy zonalari iqtisodiyotning barcha sohalarini modernizatsiyalash va yuqori texnologiyali raqobatbardosh ishlab chiqarishga erishishda muhim omi lbo‘lmoqda.
Tashqi savdosi - X. chetga koʻmir, choy, baliq, toʻqimachilik xom ashyosi, shoyi mahsulotlari, traktor va avtomobil, volfram rudasi, elektron, toʻqimachilik va mashinasozlik sanoati mahsulotlari chiqaradi. Chetdan mashina va jihozlar, murakkab hisoblash texnikasi, neft, gʻalla, kimyoviy oʻgʻit, yogʻoch va boshqa oladi. Tashqi savdoda Yaponiya, AQSH, Germaniya, Rossiya, Pokiston bilan hamkorlik qiladi. Pul birligi — yuan.
Oʻzbekiston — Xitoy Xalq Respublikasi munosabatlari - 1991 yil Xitoy O’zbekiston mustaqilligini tan oladi va 1992 yil bu ikki davlat diplomatik munosabatlarni urnatadi dastavval 1992 yil 15-oktabrda toshkentda XXR elchixonasi ochiladi, 1995-yil 6-mayda esa pekinda O’zbekiston elchixonasi ochiladi. Shu davr davomida I.A.Karimov 4 marta 1992,1994,1999,2001-yillar rasmiy tashrif bn Xitoyda bo’ldi.O’zbekistonda XXR davlat kengashi 1995-y XXR raisi 1996 yil rasmiy tashrif bn toshkenta buldi.
- 2001-yilda O’zbekiston Shanxay hamkorlik tashkilotiga a’zo buldi. Xitoy O’zbekiston iqtisodiyotiga eng ko’p investitsiya kiritayotgan davlatlaridan biri sanaladi.O’tgan davr mobaynida bu korsatgich 7,8 milyard dollirlik investitsiyani tashkil etgan. Bugungi kunda mamlakatimizda Xitoy kapitali ishtirokida 700 dan ortq kompaniya va korxona faoliyat yuritmoqda. O’zbekiston 180 dan ortiq davlatlar bn tashqi iqtisodiy aloqalar olib boradi shulardan eng kopi xitoy bn b.b 18,4 % ni tashkil etadi.
- 2017 yil 11-13 may kunlari O’zbekiston Respublikasi Prizidenti davlat tashrifi bn XXR da buldi va Xitoy raxbari Si Szinping bn uchrashdi. Tashrif mobaynida 100 dan ziyod hujjatlar imzolandi va umumiy qiymati 23 milyard aqsh dollirni tashkil etadigan loyhalar imzolandi.
4. Xitoyda turizm - Turizm Xitoyda eng katta sanoatdir. BMT Butunjaxon sayyohlik tashkiloti (UNWTO) ma’lumotiga ko’ra, 2011 yilda mamlakatda 57,6 milion xorijlik mexmon kirib, daromadi 40 milliyard dollirdan oshgan. Hozirda Xitoyda turizim jadal ravishda o’sib bormoqda. Bunga sabab dunyodagi 7 mo’jizaning biri Xitoyda yani Buyuk Xitoy Devori.
Buyuk Xitoy devori 3-4 asrga oid har yili 2milga yaqin sayyoh tashrif buyuradi. Turizm Xitoyda eng katta sanoatdir. - Xitoyda asosan sayyoxlar quyidagi mamlakatlardan kop tashrif buyurishadi; J Korea, Yaponiya, AQSH, Rossiya, Vetnam, Mugiliston, Malayziya, Filippin, Hindiston, Kanada kabi mamlakatlardan. Xitoy davlatiga turizmdan tushadigan daromadi dunyoda birinchi o’rinda bo’lib undagi daromad yiliga 262 milyard dollirni tashkil etadi.
ETIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR.
Do'stlaringiz bilan baham: |
