Xitoy Xalq Respublikasi iqtisodiyoti

Xitoy Xalq Respublikasi iqtisodiyoti

Xitoy xalq respublikasi (XXR)

• Xitoy xalq respublikasi (XXR) – hududi jihatidan dunyo mamlakatlari orasida uchinchi o‘rinda turadi.

• Uning umumiy maydoni – 9,6 mln. kv. km. Aholisi 1 mlrd. 350 mln. kishidan ziyod. Mamlakatda 50 dan ortiq millat vakillari yashaydi. Xitoy millatiga mansub aholi esa 94 %ni tashkil etadi.

Hozirgi Xitoy 26 ta provinsiya holda uchta markaziylashgan shaharlardan (Pekin, Shanxay, Tyanzin) tarkib topgan.

Xitoy iqtisodiyoti umumiy mulkchilik tamoyillari asosida rivojlanmoqda.

• Xitoy iqtisodiyoti umumiy mulkchilik tamoyillari asosida rivojlanmoqda.
• Bu yerda hali ham besh yillik davlat rejalari mavjud bo‘lib, taraqqiyot shu reja asosida yuksalmoqda. Shu sababdan ham Xitoy dunyoda eng yirik sanoat korxonalariga ega davlat, deya ta’riflanadi.

• Umumiy sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish bo‘yicha Xitoy dunyoda 4-o‘rinni, korxonalar soni ko‘pligi jihatidan esa 8-o‘rinni egallaydi.

Xitoy iqtisodiyotida energetika kompleksi (ko‘mir sanoati) yetakchi rol o‘ynaydi. Mamlakatning neft o‘chog‘i sanalgan – Datsan hududida Xitoyning teng yarim nefti qazib olinadi. Elektr energiyasi ishlab chiqaruvchi GES va GRESlar esa asosan Yanszi va Xuanxe daryolarida qurilgan. 1980 yillardan boshlab ximiya sanoati, mineral o‘g‘itlar (azot) mahsuloti, kimyoviy va farmatsevtikaga oid tovarlar ishlab chiqish rivojlana boshlandi.

• Xitoy iqtisodiyotida energetika kompleksi (ko‘mir sanoati) yetakchi rol o‘ynaydi. Mamlakatning neft o‘chog‘i sanalgan – Datsan hududida Xitoyning teng yarim nefti qazib olinadi. Elektr energiyasi ishlab chiqaruvchi GES va GRESlar esa asosan Yanszi va Xuanxe daryolarida qurilgan. 1980 yillardan boshlab ximiya sanoati, mineral o‘g‘itlar (azot) mahsuloti, kimyoviy va farmatsevtikaga oid tovarlar ishlab chiqish rivojlana boshlandi.

• Xitoy yengil sanoatida to‘qimachilik (ipakchilik va paxtani qayta ishlash) sohasi asosiy tarmoq bo‘lib hisoblanadi. Shuningdek, Xitoy iqtisodiyotida qishloq xo‘jaligi ham yetakchi rol o‘ynaydi. Asosiy dehqonchilik qilinadigan yerlar mamlakatning sharqiy hududlari hisoblanib, u yerlarda ko‘p miqdorda sholi, g‘alla, makka va choy yetishtiriladi.