Xirurgiyada antiseptika asoslarini o’rganish,xirurgik bemorlarni qabul qilishda sanitar ishlov berishning ahmiyati

XIRURGIYADA ANTISEPTIKA ASOSLARINI O’RGANISH,XIRURGIK BEMORLARNI QABUL QILISHDA SANITAR ISHLOV BERISHNING AHMIYATI.

101-guruh Ramazonov Umrzoq

Darsning maqsadi:

1.Antiseptika haqida tushuncha.

2.Antiseptikaning turlari asosiy usullari bilan tanishish.

Antiseptika.

Antiseptika atmasini 1750-yilda ingliz xirurgi J.Pringle taklif etgan.Jaroxatdagi, uning atrofidagi,patologik o’choqdagi yoki butun bir organizmdagi yo’q qilishga, ularning tarqalishini kamaytirishga, virulentligini pasaytirishga qaratilgan chora-tadbirlar majmuasiga antiseptika deyiladi.

Antiseptikaning turlari.

1.Fizik antiseptika

2.Mexanik antiseptika

3.Kimyoviy antiseptika

4.Biologik antiseptika

5.Aralash antiseptika

Fizik antiseptika

1.Gigroskopik bog’lov materiali.

2.Gipertonik eritmalar

3.Tashqi muhit

4.Texnik vositalar

5.Drenajlash

6.Sorbentlar

1---Paxta,doka(tamponlar,shariklar,salfetkalar) kabilar kiradi.

2---NaClning 5-10 %li eritmasi misol bo’ladi

3---Yvish quritish

4---Ultratovush,Lazer,Rentgenoterapiya

5---Passiv va aktiv oqim bilan yuvish

6---Tarkibida uglerod saqlovchi SMUS-1

Mexanik antiseptika

1.Jaroxat tualeti

2.Jaroxatga birlamchi ishlov berish

3.Jaroxatga ikkilamchi ishlov berish

4.Boshqa muolajalar va operatsiyalar

1---Yiringli ekssudatni chiqarib tashlash, qon laxtalrini olib tashlash,jaroxat yuzasini tozalash.

2---Kesib kengaytirish,taftish,jaroxat chekkalarini,devorlarini, tubini kesib olish gematomalar,nekroz o’choqlarini bartaraf etish,shikastlangan to’qimalrni tiklash,choklar qo’yish.

3---Hayotga layoqatsiz to’qimalarni kesib tashlash,yot jismlarni va gematomalarni olib tashlash,yiringli bo’shliqlarni va oqmalrni kesib olish,jaroxatni drenajlash.

4---Yiringli bo’shliqlarni(absess,flegmona,panaritsiy)ochish,yiringli bo’shliqni punksiya qilish.

Kimyoviy antiseptika

Antiseptikaning bu turi jaroxatga patologik o’choqda yoki bemor organizmida va o’choq atrofida mikroblarni kimyoviy moddalar bilan yo;qotishga aytiladi.



Kimyoviy antiseptikaning bir necha turlari mavjud.

Galoidlar guruhi

A)Yod– 1,5%li oshlovchi ta’sir

B)Yod—kaliy yodid 1% havorang yod

C)Povidon yod--- yod 0,1-1% erkin yod

D)Lyugol erutmasi

D)Xloramin B 1-3%li eritmasi

Biologik antiseptika

Biologik antiseptikaning asosiy vositalari va usullar.

1.Farmokologik vositalar va mikroorganizmlarga bevosita ta’sir qilish usullari---antebiotiklar,proteolitik fermentlar:tripsin,ximotripsin,tripsin+ximotripsin,passiv spesifik immunizatsiya vositalari:davo zardoblari,anatoksinlar,bekteriofaglar.

2.Farmakologik vositalar va mikroorganizmlarga bilvosita ta’sir qilish usullari---nospesifik imunentlikni stimulyatsiyalovchi vositalar:ayrisimon bez vositalari, levamizol, lizotsim, interferon va interleykinlar,aktiv spesifik imunentlikni stimulyatsiyalovchi vositalar:vaksinalar va anatoksinlar.

Agar yuqorida ko’rsatib o’tilgan antiseptika yo’llari ishlab chiqilmaganda edi bemorlarni sog’lom parvarish qilishning iloji bo’mas edi.Bu esa turli xil noxush holatlarga olib kelishi mumkin edi.Shuning uchun anriseptika qoidalaridan yuqori darajada xabardor bo’lish malakali shifokor bo’lishning asosiy shartlaridan biri hisoblanadi.