Xirurgik kasalliklar

Tekshirish usullari 
Ko’ks oralig’ida joylashgan a’zolarni tekshirishning asosiy usullari har 
tomonlama rentgenologik tekshirishdir (rentgenoskopiya, polipozitsion 
rentgenografiya, komp’yuter tomografiya). 
14-rasm. Kompyuter tomografiyada ko’ks oralig’ini normal ko’rinishi. 

---

69 
Komp’yuter tomografiya – zamonaviy, batafsil ma’lumot beruvchi 
tekshiruv usuli hisoblanib, ko’krak qafasidan kerakli har qanday darajada 
ko’ndalang kesma olishga va unda joylashgan barcha a’zolar haqida batafsil 
ma’lumot olishga imkon beradi. 
Bundan tashqari, ko’ks oralig’ining aniq diagnostikasi uchun quyidagi 
usullar qo’llanilishi mumkin.
Pnevmomediastikografiya – ko’ks oralig’iga gaz kiritilgandan keyin amalga 
oshiriladigan rentgenologik tekshiruv. Ko’ks oralig’i o’smalarining 
chegaralarini aniqlashga yordam beradi. 
Sun’iy pnevmotoraks – plevral bo’shliqqa gaz yuborish bilan bog’liq 
tekshirish usuli bo’lib, o’pkaning o’smasini ko’ks oralig’idagi o’smalar va 
kistalardan tafovut qilish imkonini beradi. 
Angiografiya – yurak va yirik qon tomirlarga kateter yordamida 
rentgenkontrast moddalar yuborib rentgen tasvirlarni olib tahlil qiluvchi 
tekshirishdan iborat. 
Biopsiya olish va diagnozni uzil-kesil aniqlash uchun: bronxlar orqali 
punktsiya, torakoskopiya, transtorakal aspiratsion biopsiya, mediastinoskopiya 
yoki periarterial mediastinotomiya qilinib material olinadi va undan preparat 
tayyorlanib, mikroskop yoki elektron mikroskop yordamida tekshiriladi. 
 
Ko’ks oralig’i jarohatlari
Ko’ks oralig’ining ochiq va yopiq jarohatlari farq qilinadi. Ularni yana 
a’zolar jarohatlanmagan yaralanishlar, oldingi ko’ks oralig’i jarohatlangan 
yaralanishlarga bo’lish mumkin. Klinik manzarasi qaysi a’zoning qay darajada 
jarohatlanganiga, hamda qon oqish darajasiga bog’liq bo’ladi. 
Yopiq jarohatlar ko’pincha ko’ks oralig’i yirik qon tomirlarining 
jarohatlanishi oqibatida ichga qon ketish, gematoma shakllanishi kabi patologik 
jarayonlar bilan o’tadi. O’pka va bronxlar jarohatlanganda ko’ks oralig’i 
emfizemasi rivojlanadi. Ko’ks oralig’i gematomasi va emfizemasi nafas qisishi, 
tsianoz, venalarning bo’rtib chiqishi bilan namoyon bo’ladi. Odatda bu holda, 

---

70 
rentgenogrammada ko’ks oralig’ining kengayganligini, gematoma paydo 
bo’lganida rentgentasvirda qorong’ilashgan soya chegaralarini va emfizemada 
esa aksariyat yorug’ tortganligi aniqlanadi. 
Davolash:
 
yallig’lanishga qarshi muolaja o’tkazish, xayotiy muhim a’zolar 
ishini bir meyorga solishga qaratilgan bo’ladi. Operatsiya qilish uchun 
ko’rsatma bo’lib, a’zolar, yirik qon tomirlarning yorilib ulardan profuz qon 
ketishi, ko’ks oralig’i a’zolarining ezilishi, ular faoliyatining keskin pasayib 
ketishi kabi holatlar hisoblanadi. 
Ochiq jarohatlar.