Xirurgik kasalliklar

Aortokoronar shuntlash amaliyoti texnikasi.
Yurak sohasiga odatda o’rta 
sternotomiya yo’li bilan kiriladi. Sternotomiyani bajarish bilan birga 
jarrohlarning ikkinchi brigadasi boldir yoki sondan katta teri osti venasini – 
autovenoz transplantatni oladi. So’ngra aortaning yuqoriga ko’tariladigan qismi 
va kovak venalarga naychalar qo’yilib, sun’iy qon aylanish apparatiga ulanadi. 
Aortaning yuqoriga ko’tariladigan qismini berkitiladi va sovutilgan kardioplegik 
eritma yordamida yurak harakatdan to’xtatiladi. Koronar arteriyalar bilan distal 
autovenoz transplantatlar qo’yiladi. So’ngra yuqoriga ko’tariladigan aortadan 
qisqich olib qo’yilgach va yurak faoliyati tiklangach yuqoriga ko’tariladigan 
aorta bilan autovenoz transplantat proksimal anastomozlar quyiladi. 
Amaliyotning oxirida, sun’iy qon aylanish apparati uzib qo’yiladi, aorta va 
kovak venalar dekanyulyatsiya qilinadi hamda sternotomik kesma perikard 
bo’shlig’iga drenaj naycha qo’yilgach, tikiladi. 
Oddiy chiziqli aortokoronar shuntlardan tashqari, bitta koronar arteriya 
ikkita sathida zararlanganda «sakrovchi» shuntdan foydalanish mumkin: venoz 
transplantat yordamida yuqori torayishni vena bilan arteriya o’rtasida 
yonboshidan yonboshiga anastomoz qo’yiladi, birmuncha distal torayishni esa 
o’sha transplantat bilan oxiridan yonboshiga anastomoz qo’yiladi. Bir necha 
koronar arteriyalar shikastlanganda «ilonsimon», «ko’priksimon» yoki 
sekventsial shuntlar qo’llanilishi mumkin: bitta venoz transplantat bilan koronar 
arteriyalar o’rtasida va bitta distal anastomozni oxiridan yonboshiga qo’yish 
yo’li bilan revaskulyarizatsiya qilinadi. 
Mammarokoronar anastomozning quyidagi turlari mavjud: 1) antegrad; 2) 
retrograd; 3) ichki ko’krak arteriyasidan «sakrovchi» shunt sifatida foydalanish.
Antegrad mammarokoronar anastomoz qo’yish uchun safarbar qilingan 
ichki ko’krak arteriyasini V-VI qovurg’alararo sathida kesib olinadi, uni koronar 
arteriya bilan “uchini yonboshiga” yoki “uchma-uch” usulda anastomoz 
qo’yiladi. Retrograd mammarokoronar anastomoz qo’yish uchun safarbar 
qilingan ichki ko’krak arteriyasini uning o’mrov arteriyasidan chiqqan joyida 
qirqiladi. So’nggi vaqtlarda ichki ko’krak arteriyasini ikkita koronar arteriya 

---

107 
uchun sekventsial shuntlar sifatida ishlatilmoqda. O’mrov osti arteriyasi 
boshlang’ich bo’limining shikastlanganligi, qo’lda arterial bosimning pastligi, 
ichki ko’krak arteriyasini ajratib olishni qiyinlashtiradigan o’pka emfizemasi 
mammarokoronar anastomoz qo’yishga monelik qiladigan hol hisoblanadi. 
Yurak ishemik kasalligini xirurgik davolashda operatsiyadan keyingi o’lim 
darajasi R. Faboloro fikricha 2% dan oshmasligi kerak. Biroq bemorlarning bu 
ko’rsatkich birmuncha yuqori bo’lgan guruhlari bor. Aortokoronar shuntlash 
bo’yicha o’tkazilgan birlamchi amaliyotlarning 90% da bemorlar stenokardiya 
simptomlaridan xalos bo’ladi.