“Ximoyaga ruhsat etildi” Pedagogika fakulteti dekani, g f. n., dotsent K. Boymirzayev

Yan  Amos  Komenskiy  sinf  dars  sistemasi  va  uning  ta’lim  mazmuniga 

oid qarash. 

Komenskiy  inson  tabiatiga  asoslanib,  yosh  buguning  umrini  xar  qaysisi  6 

yoshdan bo’lgan davrga ajratadi: 

I. 

Gudaklik davri – 0 – 6 yosh ona maktabi «Onalar maktabi» 

II. 

Bolalik  davri  6  –  12  –  yosh  ona  tili  maktabi  «Tillar  va  hamma 

fanlarning ochiq eshigi» 

---

55 

 

III. 

O’smirlik  davri  –  12  –  18  yosh  lotin  maktabi  Gimnaziya  «Xislar 

vositasi bilan anglanadigan narsalarning suratlari» 

IV. 

Yetuklik davri – 18 – 24 yosh Akademiya. 

Komenskiy  uzluksiz  ta’lim  tizimini  ishlab  chikdi  va  sinf  dars  sistemasiga 

asos  soldi.  Bir  xil  yoshda,  bir  vaktda  o’qitish,  o’quv  yilini  chorak  va  ta’tillarga 

bo’lish tuzumini ishlab chikdi. Shaxsni jamoatda tarbiyalash g’oyasini ilgari surdi. 

Lotin maktabi: 6 yil. 

S i n f l a r. 

1. Gramatika 

 

 

4. Axlok 

2. Fizika 

 

 

 

5. Dialektika 

3. Matematika 

 

 

6. Ritorika 

 

A k a d ye m i ya 

1. Geologiya 

 

 

2. Yuridik   

 

3. Medisina 

Yan  Amos  Komenskiy  mazkur  ta’lim  tizimiga  mo’ljallab  bir  qator 

zamonaviy ta’lim mazmuniga oid darsliklar yaratdi. 

Bular  «Tillar  va  hamma  fanlarning  ochiq  eshigi»  (1631),  «Hislar  vositasi 

bilan idrok qilinadigan narsalarning suratlari» (1658), 

Komenskiy  darslik  qanday  bo’lishi  lozimligi  haqida  bir  qancha  qimmatli 

nazariy  fikrlarni  aytdi  va  o’z  zamoni  uchun  namunali  bo’lgan  bir  necha  darslik 

yozib, o’zining shu nazariy fikrlarini amalda ruyobga chikardi.