Ximiya–texnologiya fakulteti ximiya qaniygeligi 3b- kurs studenti

3.2.Neftti qayta islewdiń fizikalıq usılı

Neftti aydaw processi sol qatarı eń jeńil hám tınıq neft ónimleri ( benzin, kerosin, hám dizel janılǵısı) alıw processi atmosfera basımı astında orınlanadı. Neftti birlemshi qayta islew ( aydaw usılı ) fizikalıq usıl bolıp neft quramındaǵı uglevodorodlar puw halatına keltiriledi, soń olar suwıtılıp, suyıqlıqqa aylanǵannan soń jıynap alıw túsiniledi. Aydaw nátiyjesinde distillat hám qaldıq payda boladı.

Neftti qayta islewdiń fizikalıq (aydaw) usılında quramalı qurılmadan paydalanıladı. Qurılma 2 tiykarǵı apparattan -neft qızdırılatuǵın nay sıyaqlı pesh hám rektifikaciyalaw kolonnasınan ibarat. Naysıman peshtiń ishinde jılan izi formasındaǵı uzın truboprovod jaylasqan. Nátiyjede onıń quramındaǵı uglevodorodlar qaynaw temperaturasına qarap frakciyalarǵa ajıratıladı.

Frakciya dep neftti belgili temperatura aralıǵında qaynaytuǵın bólegine aytıladı.

Pesh mazut yaki gaz járdeminde qızdırıladı. Turboprovodtan neft toqtawsız ótip turadı hám 320-350 ⁰ qa shekem qızdırıp puw hám suyıqlıq aralaspası halında rektifikaciyalaw kolonnası (minora ) ǵa túsedi.

Neftti aydaw yakı rektifikaciya qılıw arnawlı rektifikaciya minoralarında alıp barıladı. Bul minaralar bálentligi 35-40 m geshe bolıp onıń ishinde bir neshe qatar gorizontal jaylasqan tesikli tosıqlar-tarelkaları boladı.Reflikacion kollonnalar neft yaki neft ónimleri frakciyalarınıń qaynaw temperaturalarına qarap ajıratılıw ushın isletiledi.

Neftti aydaw processinde eń jeńil neft ónimleri rektifikaciya minarasınıń joqarı bóliminen alınsa tómenge qarap jaqınlasqan sayın awırlaw neft ónimleri ajıratıp alınadı.

Neftti qayta islew qurılmasınıń sxeması:

1-trubalı pesh, 2-puwlatıw kolonnası, 3- rektifikaciya kolonnası, 4-járdemshi kolonna, 5—nasos, 6—suwıtqısh, suw hám pataslıqlardı uslap qalǵısh, 8-nasos, 9-suwıtqish

Ajıratıp alıw processi <> dep júriltiledi yaki basqasha aytqanda rektifikaciya suyıq zatlardıń aralaspaların qaynaw temperaturası menen bir-birinen parıq qılatuǵın frakciyalarǵa ajıratıw. Rektifikacion kolonnaǵa shiyki zat kerekli temperaturaǵa shekem ısıtılıp puw hám suyıqlıq aralaspası sıpatında beriledi.

Neft puwları kolonnaǵa tarelka tesiklerinen ótip joqarıǵa kóteriledi. Olar joqarıǵa kóterilgen sayın áste aqırın suwıp, qaynaw temperaturasına qarap tarelkalardıń birewinde suyıqlıqqa aylanadı. Puw joqarıǵa kóteriledi, suyıqlıq bolsa tómenge aǵıp túsedi.Puwlanıw hám suyıqlanıw processi kolonnanıń hár bir tarelkasında qaytarıladı. Suyıqlıq puwlardıń frakcion quramı kolonnanıń biyikligi boylap tınbay ózgerip turadı: aǵıp túsip atırǵan flegma awır frakciyalar menen bayıp baradı, puw bolsa joqarıǵa kóterilgen sayın jeńillesedi.

Neftti qızdırıw dáwirinde onıń quramındaǵı jeńil uglevodorodlar belgili bir temperaturada ajıralıp shıǵa baslaydı. Jeńil uglevodorodlar belgili bir temperaturada ajıralıp shıqqanı menen bári bir az bólegi neft quramında qalıp ketiwi múmkin. Sonıń ushın onı jáne ajıratıp alıwǵa tuwrı keledi. Bunıń nátiyjesinde bir process bir neshe márte qaytarılıwı kerek boladı.