Xayot faoliyati xavfsizligi

Xavflarning kvantifikatsiyasi. Bu hayotiy faoliyat xavfsizligi (HFX) ni ta'minlashga qaratilgan, tadbirlar uchun yetarli darajada kerak bo`lgan miqdoriy, vaqtincha, fazoviy va boshqa xususiyatlarni aniqlab, amalga oshirish jarayonidir. Tenglashtirish jarayonida aniq bir masalani hal qilish xavflar ro`yxati, fazodan tashqariga chiqarmaslik (jamlash), mumkin bolgan zarar va boshqa omillar aniqlanadi.
Sabablar va oqibatlar
Yashirin xavftar amalga oshishiga olib keladigan sharoit - sabab deb ataladi. Sabablar - jarohatlar, yuqumli kasalliklarni keng tarqalishi (epidemiya), atrof muhitga zarar va boshqa xil oqibatlar keltiradi.
Xavf-sabab-oqibat uchligi - bu yashirin xavflarni va zararlarni amalga oshiruvchi taraqqiyotning mantiqiy jarayonidir. Masalan: zahar (xavfli) - dori tayyorlovchining xatosi (sabab) - zaharlanish (ko`ngilsiz oqibatlar). Elektr toki - qisqa ulanish - kuyib qolish. Aroq - juda ko`p bo`lsa - o`lim.
Yashirin xavflar aksiomasi (o`z-o`zidan ma'lum xaqiqat).
Mutloq xavfsiz bo`lgan ish (faoliyat) bolishi mumkin emas. Demak, har qanday (faoliyat) bo`lmasin - unda yashirin xavf bo`ladi. Bu aksioma HFX da g`oyat katta metodologik ahamiyatga ega.
Xavfsizlikni o`rganish tartibi
Xavflarni o`rganish tartibi uch xil bo`ladi:
I.Bosqich- xavflarni oldindan tahlil etish. Bu bosqich uch qadam bilan bajariladi:
1 -qadam xavf manbalarini aniqlash.
2-qadam xavflarni vujudga keltiradigan qismlarni aniqlash.
3-qadam tahlilni chegaralash, ya'ni tekshirilmaydigan xavflarni chiqarib tashlash.
II. Bosqich - xavfli holatlarning ketma-ketligini aniqlash, hodisa va xavflar
"daraxtini"(shajarasini) tuzish.
III. Bosqich – oqibatlarni tahlil qilish.
Misol tariqasida 1 - rasmda kran-balka ilgagidan yukning tushib ketish hodisasi sabablarini aniqlash daraxti sxemasi keltirilgan

2-rasm "Xavflar daraxti" ning sxemasi.

Bu usulda "Xavflar daraxti" yuqoridan pastga qarab quriladi hamda sabablarni hisobga olgan taqdirda tamom bo`ladi.