Xaydarova gulnoza 721. 21 Mavzu: Autentifikatsiyalash faktorlari. Eri yordamida autentifikatsiyalash. Autentifikatsiya omillari

---

MUSTAQIL ISH
Kiberxavfsizlik 
 
 
XAYDAROVA GULNOZA 
721.21 

---

 
Mavzu: Autentifikatsiyalash faktorlari. ERI 
yordamida autentifikatsiyalash. 
Autentifikatsiya omillari 
Kompyuterlar paydo bo'lishidan oldin ham subyektning tanib olishda turli xil 
o'ziga xos xususiyatlar ishlatilgan. Hozirgi kunda kompyuter tizimida foydalanuvchi 
(subyekt)ni tanib olish va tekshitish uchun turli usullardan foydalanadi. Xavfsizlikni 
ta’minlash 
maqsadida 
autentifikatsiyalash 
jarayoni 
amalga 
oshiriladi. 
Autentifikatsiya qilishning uchta faktori mavjud: 
Bizda mavjud bo'lgan narsa - bu autentifikatsiya moslamasi. Bu erda 
subyektning ba'zi bir noyob obyektga egalik qilish haqiqati muhimdir. Bu shaxsiy 
muhr, qulfdan kalit, kompyuter uchun bu xarakteristikani o'z ichiga olgan 
ma'lumotlar 
fayli 
bo'lishi 
mumkin. 
Xarakteristikasi 
ko'pincha 
maxsus 
autentifikatsiya 
moslamasiga, 
masalan, 
plastik 
kartaga, 
smart-kartaga 
joylashtiriladi. Tajovuzkor uchun bunday qurilmani olish parolni buzishdan ko'ra 
ancha muammoli bo'lib qoladi va mavzu qurilmasi o'g'irlangan taqdirda darhol xabar 
berishi mumkin. Bu usulni parol mexanizmidan ko'ra xavfsizroq sanaladi, ammo 
bunday tizimning narxi yuqoriroq. 
Bizning bir qismimiz bo’lgan narsa – biometrik ma’lumotlar. Bu subyektning 
jismoniy xususiyati xarakteristikasidir. Bular portret, barmoq izi yoki kaft kattaligi, 
ovoz yoki ko'z xususiyati bo'lishi mumkin. Bu usul eng soda usul hisoblanib, parolni 
eslab qolishingiz yoki autentifikatsiya moslamasini o'zingiz bilan olib yurishingizga 
hojat yo'q. Biometrik tizim vakolatli foydalanuvchini tasdiqlash uchun juda sezgir 
bo'lishi kerak, shunda o'xshash biometrik parametrlarga ega tajovuzkorni rad etadi. 
Bundan tashqari, bunday tizimning narxi ancha yuqori. Ammo kamchiliklariga 
qaramay, biometriya juda istiqbolli omil bo'lib qolmoqda.