Xamsa alisher Navoiy xamsa


Shoh tilar b o ‘lsa shohliq qilmoq



Download 10,71 Mb.
Pdf ko'rish
bet154/220
Sana30.12.2021
Hajmi10,71 Mb.
#86939
1   ...   150   151   152   153   154   155   156   157   ...   220
Bog'liq
Xamsa. Alisher Navoiy

Shoh tilar b o ‘lsa shohliq qilmoq,

Sipohidin kerakmas ayrilmoq.

Shohni derlar sipoh birlan shoh,

Shoh emasdur y o ‘q ersa anda sipoh 

Shohga xayl o ‘lsafath aning ishidur,

Bir kishi Rustam o elsa bir kishidur.

Navdar  dushmanlariga  asir  bolib  qolgach, 

uning barcha kiyimlarini yechib olishdi-da, shoh 

ekanini  bilishib,  bir  sheriklarini  suyunchi  olish 

uchun Jobir huzuriga choptirishdi.  Qaroqchilar 

rahbari:  «Uning ko‘zlarini boglab, kemaga o‘tqa- 

zing-da,  qasrga eltib qamab qo'yinglar.  Bu ishni 

shunday yashirin bir tarzda bajaringlarki,  biron 

kishi  fahmlamasin.  Uy  eshigini  falon  kishiga 

topshirib,  qilgan ishingiz haqidagi xabarni men­

ga yetkazinglar»,  -   deb  buyurdi.  Shohni  qasrga 

olib kelib, Jobir hukmini tola-tolds  bajo  qilish­

di.  Navdar qanday yerga kelib qolganini bilmas, 

sipohlari  esa  u  bilan  ne  voqea yuz  berganidan 

bexabar edilar.

Bu  vaqtda  No‘mon  o‘z  qo'shini  bilan  dengiz 

boglab kelar ekan, ko‘zlagan manziliga ikki kun-



chalik  y o l  qolganida,  shamol  ko'tarilib,  to'fon 

mavj urdi-da, kemalar har tomonga tarqalib, ko‘p 

kishi halok boldi. Shoh tushgan kema to'fondan 

uncha zarar ko‘rmadi-yu,  ammo shamol uni qa- 

roqchilar  oroli tomon  surib  ketdi.  Jobir qolgan 

nozirlar kemani ко‘rib, darhol xabar yetkazishdi. 

Jobir kemaga tezda yetib  bordi-yu,  undagi  ko‘p 

odamlarni olik holida ko'rdi. Tiriklaridan bolgan 

voqealami  surishtirib,  ahvolni  bildi-da,  kemani 

o‘z oroliga olib  keldi.  Shohni ham qirg'oqqa olib 

chiqishib, kemadagi mollami xazinalariga eltishdi, 

No'monni  esa yashirincha  boshqa  bir  zindonga 

tashlashdi.  Kemaning  tirik  qolgan  odamlariga 

o‘z diyorlari tomon ketishga ruxsat berishdi. Ular 

ko‘zda yoshlari bilan orolni tark etishdi.  Navdar 

sipohlari  ham  shohni  izlab  topolmagach,  o‘z 

vatanlariga qaytishdan boshqa choralari qolmadi.

Qaroqchi Jobir shodlikka tolib,  har kuni bog‘ 

ichida bazm uyushtirar va Mehr yodi bilan ket- 

ma-ket  qadah  ichar,  lekin  u  go'zalning  yuziga 

nazar sololmas,  nurli ruxsoriga boqishga yuragi 

dov  bermasdi.  Mehr  esa  guldek yoqasini yirtib, 

nilufarzor  ichida  g'amnok  kezar  ekan,  dengiz 

mavji  kabi  ko‘z  yoshlarini  tolcar,  yori  hajridan 

qutulishni har qancha istamasin, buning chorasi­

ni topolmasdi. U choh ichida bir bandining azob 

chekib yotganini bilardi. Bir kuni: «Chohdan o‘sha 

bandini  qutqarib  olsam  va  unga  Suhayl  oldiga 

borishini iltimos qilib, zor-zor yiglab yolborsam, 

zora  Suhayl  ahvolimni  anglab,  meni  qutqarish 

uchun  bu  tomonga  y o l  olsa»,  -   deb  o^ladi-da, 

o'zining ikki kanizi bilan qorongl uyga yashirin­

cha  kirib,  choh  boshiga  keldi  va  pastga  qarab: 

«Ey mashaqqat chekayotgan asir, men ham senga




o'xshagan bir bechoraman, sen kabi notavon asir- 

man.  Harakat qilib,  seni bu  qorong'i zindondan 

qutqarsam, mening iltimosimni qabul qilib baja- 

rasanmi?»  -   dedi.  Bu  chog‘  Suhayl  choh  ichida 

betob yotar, kasallik uning holini xarob qilgan edi. 

Buning ustiga  sevgilisi hajrida o'rtanardi.  Nota- 

nish qizning ovozini eshitgach, iztirobi oshdi-da, 

o'ziga  tasalli  berib,  nozaninga:  «Ey  farishtasifat 

inson,  sen  shunday  yaxshilik  qilsang,  tanimda 

jonim boricha buyurgan ishingni bajarayin», -  deb 

javob  qildi.  Mehr  bu  so'zni  eshitgach,  kanizlari 

bilan arqon tashlab bandini qorong‘i uyga chiqar- 

dilar. Mehr yashirincha unga ko‘p mehribonliklar 

ko'rsatdi,  zanjir-u  bandlardan  ozod  qildi.  G‘am 

chekib behol bolgan yigit yer o'pib: «Ey farishta­

sifat mahbuba, qiladigan hukming haqida ozgina 

so‘zlab bergin», -  deb so'radi. Mehr o‘zining hayoti, 

otasi-yu mamlakati, Suhaylga bolgan muhabbati, 

dengizda  chekkan  tashvishlari-yu,  Jobir  qoliga 

asir bolib  tushgani,  uning qolidan omon qolish 

sirlari  haqida so'zlab  berdi.  Bu  so'zlami  eshitar 

ekan, Suhayl goh-gohida o'zidan ketib qolardi.

Mehr o‘z hikoyasini: «Men bu yanglig‘ asir bolib 

qoldim. Suhayldan boshqa biron odam meni qutqa- 

rishga kelolmaydi. Sen Yamanga yetib borsang-da, 

Suhaylga  ahvolimni  arz  etsang.  Lekin  bu  yerda 

yashirin  bir  sir  ham  bor.  Biz  seni  bu  yerda  bir 

necha kun asrab, parvarish qilsak-da, sen ana shu 

simi aytib, qasam ichib Suhaylni ishontirsang. Bu 

siming mazmuni esa shundan iborat:  «Men Jobir 

qoliga asir bolgach, uzoqdan menga nazari tush- 

di-yu, xas-xashak kabi yerga yiqildi. Qachon meni 

ko'rmoqchi bolganida,  shu holat takrorlanaverdi. 

Bu yerda qanchadan beri yashayotgan bolsam, u




bilan munosabatimiz shundan nariga otgan emas». 

Buni  eshitgan  Suhaylning  ko‘ngli  taskin  topdi, 

sevgilisining  barcha  so‘zlariga  ishonch  hosil  qil- 

di-da, qancha harakat qilmasin, o‘zini asray olmay 

dimogldan o t chiqib, dilbarining oyoglga yiqildi va 

faiyod urib hushidan ketdi. Bu holatdan hayratga 

tushgan Mehr uning yuziga tikilib qarab,  behush 

yotgan bu yigit Suhayl ekanini angladi, keyin u ham 

nola qilib, hushidan ketib yiqildi.

Ikkala  kanizak  ularning  boshlarini  ko'tarib, 

mehribonlik  ko‘rsatishgach,  Mehr  o ‘ziga  ke­

lib,  qorong'i  tushguncha  Suhaylni  shu  uyda 

saqlashdi.  Uyqu  mahali  o‘ziga  kelgan  yigit  o ‘z 

mahbubasi bilan jism bilan jondek yoki sarv bilan 

ishqpechondek  bolishdi.  Suhayl  bir  necha kun 

qasrda yashirincha  Mehrning  mehmoni  boldi. 

Taom  bilan  sharbatdan  tani  sihat  topib,  behol 

jismiga  quw at  kirdi.  Shu  yerda  yashar  ekan, 

Jobirning  Mehrdan  ayriliqqa  chidab  yurganini 

bildi. Bir kuni Jobir bog'ni sayr qilib yurar ekan, 

Suhayl to'nglz bilan olishishga chiqqan sherdek 

uning ro'parasida paydo boldi va:




Download 10,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   150   151   152   153   154   155   156   157   ...   220




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish