Xamsa alisher Navoiy xamsa



Download 10,71 Mb.
Pdf ko'rish
bet218/220
Sana30.12.2021
Hajmi10,71 Mb.
#86939
1   ...   212   213   214   215   216   217   218   219   220
Bog'liq
Xamsa. Alisher Navoiy

so‘z

 uzayib ketadi».

Hammalarining  qollaridan  o‘pib  e’zozlagach, 

ular meni yonlariga olib, kelgan taraflariga qarab 

yurdilar.  Supada  Shayx va uning payravi,  ya’ni 

Nizomiy  bilan  Xusrav,  shuningdek,  bizning  piri




mahdumimiz o‘tirishardi.  Biz yaqinlashganimiz- 

da, ular ham o‘rinlaridan turib, biz tomon qadam 

tashladilar. Xusrav va pirim Shayxdan burunroq 

yurib kelishardi. Men ham ular tomon yugurdim. 

Pir o‘z ixtiyori bilan qolimni tutib, hamrohi bilan 

ko'rishtirdi. Men ko'zlarimdan yosh tolcib, qolla- 

rini  va  oyoqlarini  o‘pdim.  Jomiy  bilan  Xusrav 

ikki  qolimdan ushlab  Nizomiy  sari boshladilar. 

Men,  g‘am  asiri qolimga olam  tushganidan ko‘z 

yosh  toleardim.  Ikki  qolimga ikki jahon  kirgan 

edi.  Muborak  Shayx  bilan  ko'rishib,  oyoqlariga 

boshimni qoldim , tuprogini o‘pib, ko'zyosh selini 

tolcdim,  buni  ко‘rib  turgan  to‘qqiz  falak  menga 

rashk qilardi.  Shayx mehribonlik bilan boshim­

ni yerdan koYarib, qaytib borib o‘z joyiga otirdi. 

Meni  esa  kutilmagan  baxt  bexud  qilib  qo^gan 

edi. Shayx ikkala do'sti bilan o‘rinlashdi, men esa 

xijolatlik bilan qaddimni bukib turardim. Barcha 

guruh ahli o‘z o'rinlarini egallashgach, menga ham 

oYirishga ishora boldi.

Shayx muloyimlik bilan so‘z boshlab, awal ah- 

volimni shafqat bilan soVadi, men javob berarkan- 

man, hurmatini qilib yer o‘pdim. Keyin yana dedi: 

«Ey olam ahlining yagonasi, falak seni el ichra no- 

dir aylab, jahon nazmi sohasida qodir qildi. G‘azal 

yolida shunday yurishlar qildingki,  she’r ahliga 

so‘z aytish harom boldi. Nazming jahondagi mam- 

lakatlami, jahon emas jon mamlakatlarini tutib 

ketgan  edi,  masnaviyga  shitob  qilib,  qalaming- 

dan  sof durlar to lea boshlading.  Shunda ajoyib 

ish yuz berib,  nazming el  nazmiga  shikast  bera 

boshladi.  So'zda  menga  tatabbu’  qilarkansan, 

necha bor iltijolar aylading.  Chunki  men  «Xam-



sa»da:  «Наг kimki, men bilan bellashishga umid 

qilsa,  so'zim  o'rog'idan  keskir  tig'  yasab,  u  tig' 

olmosi bilan boshiga uray!» -  deb ogohlantirgan 

edim.  Ko‘p odamlar bu so'zlarimga da’vo qilmoq 

uchun kurashishdi.  Shu daVo yolida boshlarini 

fido qilmoqchi ham bolishdi.  Farzandim Xusrav 

Allohga  iltijo  qilgach,  u  ganjlar  sirini  topa  oldi. 

Yana bir,  ikki,  uch odam qiynalib mehnat qilib, 

o‘z nasibalariga erishdilar.

Sen  bu  yolga  qadam  qolgach,  o'zingni  un- 

utib,  bor  xayolingni  shu  ishga  berding.  Baland 

martabang  tog‘cha  bolsa-da,  maqsading  oldida 

tufrog'cha ham bolmadi. Farzona Jomiy kabi pir 

tanlab,  Nizomiy  singari  madadkor  topib,  poklik 

bilan bu ishga qol urgan choglngda poklar ruhi 

oldingda y o l ochib berdi.

Sahar vaqtlarida ruhimni duo bilan yod etmay 

turib,  yozuvingni  boshlamasding,  faqat  meni 

emas, balki bor nazm ahlini pok duo bilan tilingga 

olib,  hurmating bizlarga behisob bolib,  biz ham 

senga adadsiz madad qilib turdik. Bolmasa, ikki 

yilda bir «Xamsa» tugatmoq xomxayoldan boshqa 

narsa emas edi.

«Xamsa»ngdagi  beshta  xazinaga  toldirilgan 

gavharlami  ado  qilib  bolmaydi.  Ulardagi  dur-u 

lallar  barcha  ko'zdan  yashirin  bolib,  duridagi 

iplami ham, lallaridagi teshiklarini ham ko‘rmoq 

ilojsiz.  Haq  taborak  senga  bu  durlami  bergan 

ekan, umid shuki, ular muborak bolg'ay.

Har bir kishi sen kabi kirishsa, evaziga shunday 

natijaga erishishi mumkin. Lekin shuncha ma’nolar 

xazinasini Haqyashirincha senga bergan ekan, qa- 

yerda shunday holatga duch kelsang, bilgilki, uning



sababi ikki ishdir: biri shuki, sen ham iltijo qilishga 

e’tibor berding,  sirlar ahli  seni qabul  ayladilar va 

ragl)atlantirib turishga harakat qildilar, barchalari 

himmat bilan senga madad ko'rsatdilar. Yana biri 

shuki, ilm-u hunar ahli har nima qilsa, lof uradi-yu, 

ishni murabbiy qiladi. Hunarparvar ish buyuruvchi 

bolsa, hunarmand lof urguvchidir. Sening shohing 

sohibkamol bolib,  oldida mulk-u mol qadrsiz edi. 

Unga men aytgan ikki ish nasib etgan edi.  Uning 

ajoyib zamonida ajoyib ishlaming yuz berishi ajab- 

lanarli  emas.  Xalqqa  chorasoz,  mehribon  shoh 

xaloyiq fozili Shohi G'oziydur. Tangri uning davlatini 

barqaror, martabasini yetti osmondan ham yuqori, 

buyuk qilsin.  Zero,  uning zamonida sendek kishi 

dunyoga keldi. Sening ishing esa odamzod qila ola- 

digan ish emasdir».

So‘z shu yerga yetganda, men beixtiyor o'mimdan 

turdim-da:  «Shohga hamd-u  sano  aytdingiz,  endi 

davlatiga ham duo qilsangiz», -  deb iltimos qildim.

Sirlar donosi Mir Xusravga qarab:  «Sen Shohi 

G‘oziyga madh aytuvchisan. So‘zingdan ba’zi bayt- 

lar  yodidadir,  asarlaring  muborak  xislatidadir. 

So'zlaringdan ko‘ngli ta’sirlanib, nafasingdan duo 

ham unga asar qiladi.  Duo  qilginkim,  olimlar-u 

donishmandlar «omin» desunlar, biz ham «omin» 

deylik»,  -  dedi.  Davradagi  she’r ahliga murojaat 

qilib, yana shunday dedi: «Sizlar shoirsizlar, u esa 

xushtab’  shohdir.  Farzand  Xusrav  duo  aylasa, 

uning tilaklarini Haq ravo qiladi. Barchangiz dil-u 

jon bilan «omin»  dengiz.  Ko'zdan oqqan yoshlar- 

imiz bilan duo qilaylik».

Bu so'zlami eshitganlar ma’qullagach, hamma 

himmat  bilan  shohga  qilingan  duoga  «omin»



dedilar.  So‘z ustasi Xusrav o'midan turib, duosini 

shunday  boshladi:  «Yo  rab,  to  olam  bor  ekan, 

odam zoti ham boladi. Taxti hukmiga olam kirib, 

jinsi odamning barchasi bandasi bolsin. Qiyomat- 

gacha  davlati  barqaror  bolib,  kunlari  hamisha 

shodu xursandlik bilan o‘tsin. Adolatidan jahon 

ahli, xususan,  fazl-u kamol ahli tinch-omon ya- 

shasin».  Shunday duo  tugallangach,  barcha ilm 

ahli qollarini yuzlariga surtdilar. Ahli savob qilgan 

duoni, ajab yo‘qki, Haq mustajob qilgaydir.

Duo tugagach, qoVnimdan «Xamsa»ni chiqarib, 

qora tuproqqa o‘zimni tashlab, yiglab,  shunday 

iltijo qildim:


Download 10,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   212   213   214   215   216   217   218   219   220




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish