U sohibqiron ham, pahlavon hamdir. Bunday
kishi bilan jang qilishga kirishmoq bema’nilik
boladi. Birovkim, unda aql da’vosi bolsa, o‘zini
oldirishning ne ma’nosi bor? Yo‘q, о‘z joniga ham,
xalq joniga ham, ne jon, balki nomus-u origa ham
ziyon bolishi turgan gap. Agar shohga mute’ bolsa
va xiroj tolashga rozilik bersa, Iskandar toj-u taxtni
xoqonga qoldiradi.
Mallu unga ne yomonliklar qilmadi. Bugun esa
o‘gli Feruz obroli, o‘ziga ishongan hukmdor bolib
o‘tiribdi. Itoatkor bolgani uchun Royi Hindning
Hindistonday mamlakati bor. Agar xoqon ham
uning qoshiga borsa, mamlakat tojini boshiga
qo^ar. Uning xizmatini qilsa, mamlakatining
barisini qaytarib olar. Boshqachayol tutsa, keyin-
gi pushaymonligining foydasi bolmaydi».
Xoqonning amaldor-u a’yonlari, lashkarlar-u
xizmatkorlari ham shu fikmi talddlashardi. Birov
unga xos mahram bolib, Xoqon bilan sirdosh edi.
Bir zamon xoqonning xilvat o'tirganin ko‘rdi-da,
oldiga kirib zor-zor yigladi. «Elimiz boshiga oglr
tashvish tushibdi», - deb xalq orasidagi gaplami
birma-bir gapirib berdi. So'zini tugatgach, dedi:
«Ey shahriyor, senga hamisha baxt yor bolsin.
Malum bolgan gaplami senga aytib berdim, inon-
sang, bu holatga bir fikr qilarsan, ishonmasang,
oyiab ко‘rib, bir chora toparsan».
Xoqon bir oz о У lab, do‘stining so'zlari haqiqat-
ga yaqinligiga ishonch hosil qildi. O'zi o^lagan
choraning to‘g‘riligiga, xalqi ham shu xil tadbimi
qollashiga inondi. Kutilayotgan jang xuddi chin-
ni bilan temimi urishtirishga o'xshaydi. Chinni
parchalanadi. Xoqon shulaming barchasini otylab
uxlayolmay chiqdi.
Quyosh chiqmay turib o‘z fikrining to‘g‘riligiga
yana bir marotaba imon keltirdi. Aql ko‘ngliga bir
fikr soldi.
Erta tong mahali bir xos mahramni chaqirtir-
di-da: «Mening oromgohim oldidagi odamlami uzoq-
roqqa sur. Deraza pardasiga ham yaqin keltirma.
Baland ovoz bilan: «Bugun shoh elni qabul qilmas
ekan!» - deb aytgin-da, oqshomgacha bu eshikni
asra. Mendan xavotir olma. Men yarim kechada
kelsam kerak, o'shanda chiroqni yoq. Agar kelma-
sam, o‘z o'mingni solib yotaver. Lekin mendan ne
voqea yuz berganini so‘rama!». Shoh uyga kirib,
kiyimlarini almashtirib, elchilar kiyimlarini kiyib
oldi. Mahramiga aytdiki: «Deraza pardasi yoniga bir
ot olib kel!». Otni tayyor qilib keltirishgach, deraza
pardasiga yaqin kelib, otga mindi.
Qorong'ida sipoh chegarasidan chiqib, darvoza-
bon oldiga yetdi-da, muhim bir naqshni ko'rsatib: «Meni
chiqarib yuboringlar, muhim ish bilan ketyapman»,
- dedi. Darvozabonlar nishonaga ishonib, chiqarib
yubordilar. Xoqon yuz ming xayol bilan borardi.
Osmondagi yulduzlar birin-ketin ucha boshladilar,
quyosh ko‘rindi, nihoyat, u Iskandar qarorgohiga
yetib bordi. Uning kelgani haqida shohga: «Ni-
hoyatda go‘zal bir elchi kelibdi. Boshdan oyoglga-
cha nur, odam surati bilan kelgan farishta», - deb
xabar yetkazdilar. Iskandar: «Ehtirom qilib, taxtim
oldiga joy soling. Bu kecha ajoyib bir tush ko‘rib-
man. Quyoshdek bir narsa nur sochib turar, yana
bir quyosh ham ko‘rinib turardi. U kelib oldimda
bosh qo^ar edi, kishi mundoq ikki quyoshni hech
qachon ко‘rgan emas».
Yana hikmat ahlining kitoblarida: