Xalqaro moliya munosabatlari


-jadval X alqaro raoliya bozorining tarkibiy tuzilishi va lining



Download 11,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet124/171
Sana26.04.2023
Hajmi11,55 Mb.
#932099
1   ...   120   121   122   123   124   125   126   127   ...   171
Bog'liq
Xalqaro Moliya munjsabatlari. Ataniyazov J.X

13.1-jadval
X alqaro raoliya bozorining tarkibiy tuzilishi va lining 
shakllanish bosqichlari
Bosqichlar
Yillar
Xalqaro moliya bozorining tarkibiy 
tuzilisliidagi o'zgarishlar
Birinchi
bosqich
1860-yillar
Tashqi savdoning rivojlanishi. Xalqaro 
oltin-valuta bozorining paydo bo'lishi.
Ikkinchi
bosqich
1950-yillar
Milliy 
к red it 
hozorlaridagi 
operatsi- 
yalarning baynalminallashuvi.
1960-yillar
Xalqaro к redit bozorining shakllanishi.
Uchinchi
bosqich:
1970-yillar
Uzoq muddatli kapitallar xalqaro bo­
zorining shakllanishi. Milliy fond bozor- 
larining crkinlashtirilishi. Xalqaro fond 
bоzorining shakllanishi.
1980-y illar
Transmilliy banklar va kompaniyalar- 
ning jadal sur’atlarda rivojlanishi. Xalqa­
ro fond bozorlarining yanada kengayishi. 
Xalqaro sug‘nrta bozoridagi dastlabki 
tizimli operatsiyalarning amalga oshiri- 
lishi. Xalqaro kredit bozoridagi operatsi­
yalarning rivojlanishi.
To‘rtinchi
bosqich
1990-yillar
Xalqaro moliya bozori fond segmenti- 
ning jadal rivojlanishi. Xalqaro derivativ- 
lar bozorining shakllanishi.
2 0 00-yillar
Xalqaro derivativlar bozorining jadal ri­
vojlanishi.
3. C hegaralarni oshib o‘tadigan moliyaviy oqim larning yuqori 
su r’atlarda harakatlanishi va moliya bozorining tuzilm aviy sek- 
torlari o‘rtasidagi aloqadorlikning oshishi;
4. Axborot tizim lari va elektron aloqa vositalarining jad al 
su r’atlarda rivojlanishi;
5. Bozorni bevosita tartibga solishning susaytirilishi;
6. M oliya bozori ishtirokchilari faoliyatining a n ’anaviy so- 
h alari o‘zgarishi (universal b anklar fond sektorida anderray- 
ter, tashkillashtiruvchi va treyderlarga aylanm oqda; investitsiya
333


banklari sindikatlashgan kreditlarni tashkillashtirmoqda, shu- 
ningdek, loyihalarni moliyalash bilan shug‘ullanm oqda; tijorat 
banklari, o‘z navbatida, investitsiya banklarining a n a n a v iy faoli- 
yatlariga aralashmoqda va h.k.);
7. Moliya bozori ishtirokchilarining ixtiyoriy qo'shilishi yoki 
virik ishtirokchilar tomonidan o‘z tarkibiga olinishi jarayonlari 
kuchaymoqda, bu esa, o'z navbatida, moliya bozorining bar- 
cha sektorlarida operatsivalarni am alga oshirish im koniga ega 
bo‘lgan universal moliyaviy xoldinglarning yuzaga kelishiga sabab 
boMmoqda;
8. Moliya bozoridagi operatsiyalar riskini kuchayishiga sabab 
boluvchi derivalivlar bilan bitimlar hajmi o‘sish tendensiyasiga ega;
9. AQSH dollari mavqeining tushishi va qadrsizlanishi, bu o‘z 
navbatida, xalqaro moliya bozoridagi muvozanatning buzilishiga, 
zamonaviy moliya bozorining inqirozdan keyingi rivojlanishiga 
shart-sharoitlar yaratishga xizmat qilishi mumkin.
Xalqaro kapital harakatining zamonaviy holati bilan bog‘liq 
quyidagi tendensiyalar jahon iqtisodiyoti am aliyotda kuzatil- 
moqda:
1. Jahondagi kapitalni eksporti va importida rivojlangan m am - 
lakatlar yctakchilik qilmoqda.
2. Xalqaro tadbirkorlik kapitali harakati tarkibida portfei in- 
vestitsiyalar tomonga siljish tendensiyasi mavjud.
3. Xalqaro krcditlar va depozitlarning jahon investitsiyalari 
tarkibidagi ulushi jahon moliyaviy inqirozidan keyingi davrda ka- 
rnayib bormoqda.
4. Jahon kapital eksportidagi Xitoyning ulushi o‘sish tenden­
siyasiga ega b o ig a n bi r sharoitda, kapital importida AQSH ning 
ulushi kamayish tendensiyasiga ega bo‘lmoqda. Shunga qaramay 
jahon kapital importida AQSHning ulushi hali-ham on saqlanib 
qolmoqda.
5. Sanoati rivojlangan m am lakatlarda chet el investitsiyalarini 
joylashtirishning asosiy sohasi bank-moliya sektori, xizm atlar so- 
hasi (buning ichida axborot telekommunikatsiya sohasi eng yet-
334


akchidir), farmatsevtika, biotexnoiogiya, elektron sanoat, ilmiy 
va texnologik m ashinalar ishlab chiqarish bo‘lsa, rivojlanayotgan 
m am lakallarda avvalgidek to‘g ‘ridan to‘g ‘ri chet el investitsiyalar 
neft-gaz qazib chiqarishga, m ashinasozlikning alohida sektorlar- 
iga, agrosanoat kompleksiga jalb etilmoqda;
6. 
Jahon chet el investitsiyalari bozorida asosiy subyekt sifa- 
tida T M K larn in g roli oshmoqda;
Xalqaro fond bozori rivojlanishining asosiy tendensiyalari 
quyidagilarda o‘z aksini topmoqda:
1. Fond bozorining tobora kengayib va chuqurlashib borishi;
2. Xalqaro fond aktivlari bilan hosila moliyaviy vositalar sav- 
dosining o'sishi;
3. Jahonning yetakchi moliyaviy m arkazlarida bozorning kon- 
sentratsiyasi;
4. Bozorning yangi vositalarni yaratishi;
5. Bozorning kompyuterlashuvi;
6. Xalqaro fond bozorida rivojlanayotgan m am lakatlar qim- 
m atli qog‘ozlarining aham iyatini ortishi.
Bundan tashqari, global moliyaviy inqiroz sharoitida fond bo- 
zorlarida quyidagi tcndensiyalar yuzaga keldi:
— xalqaro fond bozorida kapitalni jalb etishning va ope- 
ratsiyalarning asosini tashkil etgan holda xalqaro qarz qim m atli 
qog£ozlari va xalqaro aksiyalar bozorining oxirgi o‘n yillikdagi 
hajmi olti barobardan ko‘proqqa oshgan, 2008-yiI inqiroz davri- 
da u larning o‘sishi sekinlashgan, xalqaro aksiyalar bozorining 
hajm i asosan rivojlanayotgan m am lak atlar hisobiga qisqargan 
bo‘lsada, hozirda u larning hajmi yana o‘sish tendensiyasiga ega 
bo‘lm oqda;
— xalqaro qarz qim matli qog'ozlar va aksiyalar bozorida rivoj- 
langan m am lakatlar, xalqaro qarz qim m atli qog‘ozlar bozorida 
moliyaviy institutlarning yetakchiligi saqlanib qolmoqda.
— rivojlanayotgan m am lakatlar fond bozorining iqtisodiyot 
tarm oqlari bo‘yicha diversifikatsiyalashuv darajasini kichikligi 
inqiroz davrida uning barqarorligiga salbiy ta ’sir ko‘rsatgan;
335


~ moliyaviy inqiroz sharoitida jahonning rivojlangan m am- 
lakatlari fond birjaiarida aksiyalar bozori kapitallashuvining 
Y aiM ga nisbatan salm og‘i kcskin pasaygan. Jahon m am lakatlari 
Y alM ga nisbatan aksiyalar bozori kapitallashuvi inqiroz davri- 
da 55% ni, oxirgi besh viliikda rivojlangan m am iakatlarda qarz 
munosabatini ifodalovchi qinnnatli qog'ozlar Y a lM g a nisbatan 
kamida 100% ni tashkil ctishi kuzatilgan;
— rivojlanayotgan inam lakatiar fond birjaiarida jahon moli- 
yaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida aksiyalar va obligatsiyalar 
bo‘yicha savdolar hajmi kamaygan.

Download 11,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   120   121   122   123   124   125   126   127   ...   171




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish