Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar

Interpol organlari
 
Bosh Assambleya
 
Ijroiya qo‘mita 
Bosh kotibiyat
 
Milliy markaziy byuro
 
Maslahatchilar 
 
Arxiv ustidan nazorat etuvchi komissiya
 

---

79 
 
kontinentlarda o‘tkaziladi. Har bir delegatsiya ovoz berishda bitta ovozga 
ega. 
Bosh Assambleya quyidagi ustav vakolatlariga ega: 
1. Interpol  doirasida  turli  mamlakatlar  politsiyasining  asosiy 
hamkorlik yo‘nalishlarini belgilash. 
2. Bunday  hamkorlikni  osonlashtiruvchi  tadbirlarni  tayyorlash  va 
o‘tkazish. 
3. Yangi a’zolarni qabul qilish. 
4. Keyingi  yil  uchun  ish  rejasi  va  budjetni  ko‘rib  chiqish  va 
tasdiqlash. 
5. Tashkilot mansabdor shaxslarini saylash. 
6. Moliyaviy masalalar yuzasidan qaror qabul qilish. 
Bu yerda voyaga etmaganlar, giyohvandlik vositalarini tarqatish va 
boshqa  jinoyatchilikka  qarshi  kurash  alohida  masalalarni  maxsus 
o‘rganish  bo‘yicha  doimiy  va  vaqtincha  komissiyalar  tuziladi.  Bosh 
Assambleya  ichki  tashkiliy  va  protseduraviy  masalalar  yuzasidan 
rezolyutsiyalarini  ijro  etish  majburiy  bo‘lib,  politsiya  organlari  va 
hukumatlarga yo‘naltirilgan rezolyutsiyalar tavsiyaviy mazmunga ega. 
Aytib  o‘tilgan  sessiyalardan  tashqari  tashkilot  a’zo  mamlakatlar 
vakillari  muntazam  ravishda  Bosh  Assambleya  sessiyasiga  chiqarish 
maqsadga  nomuvofiq  bo‘lgan  muammolar  yuzasidan  Mintaqaviy 
konferensiyalar 
o‘tkazadi.  Qator  muammolar  mazkur  mintaqa 
mamlakatlarida  dastlabki  muhokama  etilishni  talab  etadi.  Odatda,  bu 
yerda  mazkur masala yuzasidan qator davlatlarning yagona fikri, uni hal 
qilishga  yagona  yondashuv  shakllanadi,  mazkur  mintaqada  keng 
tarqalgan  alohida  xalqaro  jinoyatlarga  qarshi  kurash  bo‘yicha  amaliy 
kuchlar o‘zaro muvofiqlashtiriladi.  
Ijroiya  qo‘mitasi  Bosh  Assambleya  sessiyalarining  oralig‘ida 
faoliyat  ko‘rsatadi.  U  Bosh  Assambleya  tavsiyalarini  hayotga  joriy 
etilishini  kuzatadi,  Bosh  kotib  faoliyatini  nazorat  qiladi  va  navbatdagi 
sessiya  kun  tartibini  tayyorlaydi.  Ijroiya  qo‘mitasi  saylib  qo‘yiladigan 
Bosh  Assambleya  turli  mamlakatlar  va  kontinentlar  (Osiyo,  Amerika, 
Afrika, Avstraliya va Yevropa) dan prezidenti (4 yil muddatga) 3 ta vitse-
prezidentlar (3 yil muddatga) va 9 nafar delegatdan iborat.  
Interpol Ijroiya qo‘mitasi  Prezidenti  amalda butun tashkilot rahbari 
hisoblanadi  Bosh  Assambleya  sessiyalari  oralig‘ida  uning  faoliyatiga 
rahbarlik  qiladi.  Butun  rahbarlik  Ijroiya  qo‘mitasi  orqali  shuningdek, 
bevosita  joriy  ishlar  Yuzasidan  yakka  tartibdagi  qarorlar  qabul  qilish 
orqali  amalga  oshiriladi.  1988-yilda  fransuz  Ivan  Barbo  –  rahbarligi 

---

80 
 
ostida fransuz politsiyasining barcha departamentlari va 125 ming xodim 
miqdorida  shaxsiy  tarkib  bo‘lgan  Fransiya  ichki  ishlar  vazirligi  milliy 
politsiyasi bosh direktori prezident etib saylangan.  
Ijroiya  qo‘mitasi  majlislar  yilda  kamida  bir  marta  o‘tkaziladi. 
Barcha qarorlar ko‘pchilik ovozi bilan qabul qilinadi. Biroq ovozlar teng 
bo‘lgan  holatda  prezident  ovoz  berish  huquqidan  foydalanadi.  O‘z 
faoliyatini  amalga  oshirishda  ijroiya  qo‘mitasining  barcha  a’zolari  o‘z 
mamlakatlarining  vakillari  sifatida  emas,  balki  Interpol  vakillari  sifatida 
harakat qiladi
46
.  
Bosh  Kotibiyat  butun  tashkilotning  doimiy  faoliyat  uyurituvchi 
xizmati  bo‘lib  o‘z  ichiga  Bosh  kotib,  mutaxassislar  va  ma’muriy 
personalni  qamrab  oladi.  U  Bosh  Assambleya  va  Ijroiya  qo‘mitasining 
qarorlarini  hayotga  joriy  etadi,  jinoyatchilikka  qarshi  kurash  bo‘yicha 
xalqaro  markaz,  shuningdek  ixtisoslashtirilgan  va  axborot  markazlari 
sifatida  harakat  qiladi,  Interpolning  samarali  ma’muriy  rahbarligini 
ta‘minlaydi,  MMB  lar  va  xalqaro  tashkilotlar  bilan  aloqalarga 
ko‘maklashadi,  zaruriy  nashrlarni  tayyorlaydi,  Bosh  Assambleya 
sessiyalari  va  Ijroiya  qo‘mitasining  yig‘ilishlarida  Ishchi  kotibiyat 
vazifalarini  bajaradi,  prezident  bilan  aloqaga  ko‘maklashadi  va  bir  qator 
boshqa funksiyalarni bajaradi. 
Kotibiyatni  Bosh  Assambleya  tomonidan  65  yoshdan  katta 
bo‘lmagan  shaxslar  ichidan  5  yil  muddatga  tayinlanuvchi  Bosh  kotib 
boshqaradi.  Bu  Interpolning  jinoyatchilikka  qarshi  kurashni  tashkil  etish 
ishida  asosiy  figura  hisoblanadi.  U  o‘z  ixtiyoriga  ko‘ra  Bosh  kotibiyat 
personalini  shakllantiradi  va  uning  barcha  xizmatlariga  rahbarlik  qiladi. 
Kotibiyat shtatida 300 xodimli ish o‘rni mavjud bo‘lib, shulardan qariyb 
20  tasi  kontrakt  asosida  ishlaydi.  Boshqalar  bu  yerga  a’zomamlakatlar 
politsiya  xizmatlari  tomonidan  ishga  yuborilgan.  Mazkur  barcha 
xodimlarga  o‘z  faoliyatini  amalga  oshirish  chog‘ida  biror  hukumat  yoki 
Interpoldan  tashqari  boshqa  tashkilot  funksiyalaridan  kelib  chiqib 
yondashishi  yoki  instruksiyasiga  amal  qilishi  taqiqlanadi.  Ular  ularning 
xalqaro  missiyasiga  to‘sqinlik  qilishi  mumkin  bo‘lgan  har  qanday 
harakatlardan tiyilishi lozim
47
. 
 1987-yildan 
Bosh 
kotibiyat 
tarkibida 
o‘z  kontinentidagi 
giyohvandlik  vositalari  savdosi  va  boshqa  jinoyatchilikka  qarshi  kurash 
bo‘yicha  mintaqaviy  muammolarni  hal  etish  hamda  Yevropadagi 
davlatlar  politsiya  hamkorligini  rivojlantirish  maqsadida  Yevropa 
                     
46
Ўша жойда. – Б.223 
47
 Usha joyda. С.224 

---

81