Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar

V BOB 
XALQARO JINOYATLARDAN HUQUQIY HIMOYA 
QILISHNI TA‘MINLASH BO‘YICHA XALQARO HAMKORLIK 
VA DAVLATNING ICHKI HUQUQIY MUNOSABATLARI 
SUBYEKTI 
 
1.1  Xalqaro  jinoyatlardan  huquqiy  himoya  qilishni  ta‘minlash 
bo‘yicha xalqaro hamkorlik va davlatning ichki huquqiy munosabatlari 
subyekti tushunchasi. 1.2 Huquqni muhofaza qilish faoliyati subyektlari. 
 
1.1 Xalqaro huquq, xalqaro hamkorlik va xalqaro jinoyatdan 
himoyani ta‘minlash bo‘yicha ichki davlat huquqiy munosabatlar 
subyekti tushunchasi 
 
Jinoyatlar  va  boshqa  huquqbuzarliklar  bilan  kurash  doirasidagi 
xalqaro  huquq  xalqaro  sahnada  davlatlar  va  ularning  vakolatli 
organlarining o‘zaro munosabati bilan chegaralanib qolmaydi. Davlatlar 
majburiyatlari  huquqni  muhofaza  qilish  doirasida  ichki  davlat 
munosabatlariga  singdirish  uchun  chaqirilgan  axloq  qoidalariga  ega. 
Bunday  majburiyatlar  bevosita  sudlar,  prokuratura  organlari,  adliya 
tizimidagi ijro hokimiyati, ichki ishlar organlari, xavfsizlikni ta‘minlash, 
advokatura  va  boshqa  huquqbuzarliklar  bilan  kurash  organlari 
faoliyatiga  tegishli.  Xalqaro  shartnomalar  va  boshqa  xalqaro 
hujjatlardagi qoidalar ushbu organlar faoliyati uchun andoza (standart)ni 
tug‘diradi. Oxirgi paytlarda huquqiy tartibni saqlash, huquqni muhofaza 
qilish maqsadida qurol va kuch ishlatish, odil sudlovni amalga oshirish, 
mahbuslar  bilan  munosabatlar  standartlarni  o‘z  ichiga  olgan    xalqaro 
huquqiy normalar paydo bo‘lgan.   
Huquqni 
muhofaza 
qilish 
doirasida 
xalqaro 
tashkilotlar 
rezolyutsiyalari,  ayniqsa,  BMT  va  uning  ixtisoslashtirilgan  idoralari 
katta  o‘rin  tutadi.  Ular  xalqaro  huquq  normalarining  tuzilishi,  davlatlar 
qonunchiligiga  ahamiyatli  ta’sir  ko‘rsatadi.  Rezolyutsiyalar  qoidalarida 
jinoyatlar  va  boshqa  huquqbuzarliklar  bilan  kurash  borasida  tavsiyalar 
o‘z aksini topadilar.  
Jinoyatchilik  bilan  kurash  ixtioslashtirilgan  (huquqni  muhofaza 
qilish)  organlar,  shuningdek,  qonunchilik  va  sud  hokimiyati  davlat 
organlari,  jamoat  tashkilotlari,  inson  va  fuqaro  huquqi  himoyasini 
ta‘minlash,  jinoyatlarni  oldini  olish,  fosh  qilish  va  tergov  ishlarini 

---

54 
 
amalga  oshirish  bo‘yicha  yuridik  va  jismoniy  shaxslar  tomonidan 
amalga oshiriladigan alohida davlat huquqiy faoliyat yig‘indisidir.    
Bu  tavsifdan  kelib  chiqqan  holda,  jinoyatchilik  bilan  kurash,  eng 
avvalo,  davlat  ichida  amalga  oshiriladi,  muhim  paytda  esa  aynan  uning 
ishtirokchilari 
xalqaro 
hamkorlik 
va 
davlat 
jinoiy-protsessual 
faoliyatining subyektiga aylanadilar.  
 
 
Xalqaro huquqiy tartibotni yo‘lga qo‘yish faoliyatining xilma-xilligi 
shunday vaziyatni o‘ziga jalb qiladiki, xalqaro huquqning  o‘zi davlatlar 
tomonidan  turli  forumlar  va  turli  toifadagi  uchrashuvlar  (ikki 
tomonlama, ko‘p tomonlama, regional, global) doirasida tuziladi.