Xalqaro baholash tizimlari fanidan mustaqil ta’lim topshiriqlari

3-topshiriq. 
PIRLS va PISA dasturlarini taqqoslang o’zaro farqli jihatlarini tahlil qiling. 
PIRLS 
- boshlang'ich sinf o'quvchilarining matnni o'qish va tushunish darajasini baholovchi 
xalqaro dastur. 
PIRLS loyihasi Ta’lim yutuqlarini baholash xalqaro assotsiatsiyasi (IEA) homiyligida 
yaratilgan. Xalqaro tadqiqotlarni tashkil etish uchun barcha mas'uliyat Chestnut Hill 
(Massachusets, AQSh) Boston kollejiga yuklangan. Xalqaro tadqiqotlar uchun topshiriqlarni 
tayyorlash Gamburgdagi (Germaniya) ma'lumotlar markazida amalga oshiriladi. 
Ushbu tadqiqot boshlang'ich maktabning to'rtinchi sinfini tamomlayotgan o'quvchilarning 
bilimini tekshiradi, chunki maktabning to'rtinchi yili bolalar rivojlanishidagi muhim bosqich 
hisoblanadi - bu vaqtda o'quvchilar o'qishni shunday o'zlashtirishlari kerakki, u ularning keyingi 
ta'lim olishlari uchun vositadir. 
 PISA
(inglizcha - Programme for International Student Assessment) 
– turli davlatlarda 15 
yoshli o‘quvchilarning savodxonligini (o‘qish, matematika, tabiiy fanlar) hamda bilimlarini 
amaliyotda qo‘llash qobiliyatini baholovchi dastur. 
Bu dastur 3 yilda bir marotaba o‘tkaziladi. Dastlab 1997-yilda ishlab chiqilgan va 2000-
yilda birinchi marta qo‘llanilgan. Bu dastur boʻyicha har uch yilda oʻquvchilarning bilimini 
baholash maqsadida sinovlar oʻtkaziladi. Hozirgi kungacha jami 7 marta (2000, 2003, 2006, 2009, 
2012, 2015 va 2018 yillar) PISA dasturi boʻyicha testlar oʻtkazilgan boʻlib, keyingi sinovlar 2021 
yilda boʻlishi rejalashtirilgan. Mamlakatimiz ham 2021 yildan bu dasturga qoʻshilishga 
tayyorgarlik koʻrmoqda. 
Xalqaro talabalarni baholash dasturi (PISA) Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (OECD) 
tomonidan aʼzo va aʼzo boʻlmagan davlatlarda 15 yoshli maktab oʻquvchilarining oʻquv 
faoliyatini oʻlchash orqali taʼlim tizimini baholashga moʻljallangan butun dunyo boʻylab 
tadqiqotidir. matematika, tabiatshunoslik va o‘qish bo‘yicha.[1] Birinchi marta 2000 yilda ijro 
etilgan va keyin har uch yilda bir marta takrorlangan. Uning maqsadi mamlakatlarga o'zlarining 
ta'lim siyosati va natijalarini yaxshilashga imkon berish uchun taqqoslanadigan ma'lumotlarni 
taqdim etishdan iborat. U muammolarni hal qilish va bilishni o'lchaydi. 
PISA va shunga o'xshash ta'lim darajasining xalqaro standartlashtirilgan baholashlari milliy va 
xalqaro darajada ta'lim siyosatini ishlab chiqish jarayonida tobora ko'proq foydalanilmoqda. 
PISA umumiy, xalqaro miqyosda kelishilgan doirada muntazam baholash orqali ta'lim tizimi 
faoliyatining milliy monitoringi orqali taqdim etiladigan ma'lumotlarni kengroq kontekstda 
belgilash uchun ishlab chiqilgan; Talabalarning o'rganishi va boshqa omillar o'rtasidagi 
munosabatlarni o'rganish orqali ular "mamlakatlar ichida va mamlakatlar o'rtasidagi 
chiqishlardagi o'zgarishlar manbalari haqida tushuncha berishlari" mumkin. 
1990-yillargacha Yevropaning bir necha davlatlarida milliy testlardan foydalanilgan. 1990-
yillarda oʻnta mamlakat/mintaqada standartlashtirilgan baholash joriy etildi, 2000-yillarning 
boshidan esa yana oʻnta davlat bunga amal qildi. 2009 yilga kelib, faqat beshta Evropa ta'lim 
tizimida talabalar milliy bahosi yo'q edi. 
Ushbu xalqaro standartlashtirilgan baholashlarning ta'lim siyosati sohasidagi ta'siri yangi 
bilimlarni yaratish, baholash siyosatidagi o'zgarishlar va milliy ta'lim siyosatiga tashqi ta'sir 
ko'rsatish nuqtai nazaridan sezilarli bo'ldi. 

---