Xalq ta’limi vazirligi tomonidan tashkil etilgan Scratch dasturlash

Siklning bajarilishi 
         Ko'pgina  kompyuter  ilovalari  va  o'yinlari  interaktivdir,  ya'ni  ular 
foydalanuvchi  kiritgan  informasiyani  qabul  qiladi  va  shunga  mos 
ravishda javob qaytaradi. Bu ko'pincha kod bayonotlari to'plamini bir 
necha  marta  bajarishni  talab  qiladi.  Misol  uchun,  arkada  tipidagi 
kompyuter o'yini fon musiqasi va ovoz effektlarini uzluksiz ijro etishni 
talab qilishi mumkin. 
 
       Bu o'yin davom etar ekan, audio tinglashni boshqarish kerak boladi 
va buning uchun zarur bo'lgan matqiyiq dasturlarni bir necha marotaba 
ishlatish talab qiladi. Ushbu turdagi o'zaro ta'sirni boshqarish uchun siz 
ilovalaringizga  sikllar  qo'shishingiz  kerak.  Scratch-da  sikl  bir  necha 
marta  bajariladigan  boshqaruv  blokiga  o'rnatilgan  bir  yoki  bir  nechta 
kod bloklari to'plamidir. 
 
      Sikilarsiz  dasturchilar  ma'lum  vazifalarni  bajarish  uchun  takroriy 
bayonotlar bilan to'ldirilgan juda katta skriptlarni yozishlari kerak edi. 
Misol uchun, Cat spraytini pastdan yuqoriga to'rt marta halqasiz sakrab 
turadigan  Scratch  ilovasini  yaratish  uchun  siz  sprayt  yonida 
ko'rsatilgandek skript qo'shishingiz kerak bo'ladi. 

---

      Skript  spriteni  sahnaning  pastki  markaziga  joylashtirishdan 
boshlanadi. Bir marta sakrash uchun sizga ikkita harakat bloklari kerak 
bo'ladi. Sprite to'rt marta yuqoriga va pastga tushishi uchun ushbu ikki 
kod bloki to'rt marta takrorlanishi kerak. Aytaylik, siz spraytning 10, 100 
yoki 1000 marta sakrashini xohlaysiz. Shubhasiz, bunday vaziyatda sikl 
kerak. 
9.4-rasmda ko'rsatilganidek, Scratch sikllarni yaratish uchun 
foydalanishingiz mumkin bo'lgan ikkita kod blokiga kirishni ta'minlaydi.
 
 
 
Rasm 9.4 
Ushbu kod bloklaridan foydalanib, siz ularga kiritilgan har qanday kod 
bloklarining bajarilishini takrorlaydigan tsikllarni yaratishingiz mumkin
. 
9.4-rasmda  ko'rsatilgan  ikkita  kod  blokining  birinchisi  abadiy 
ishlaydigan  sikl sifatida o'rnatilishi mumkin, ya'ni tsikl o'zi joylashgan 
skript  to'xtaguncha  ishlashda  davom  etadi.  Masalan, keying  misolda 

---

skript ushbu kod blokidan foydalanib, “Hammasini to‘xtatish” tugmasi 
bosilmaguncha spriteni qayta-qayta aylantiruvchi sikl hosil qiladi: 
 
Birinchi operator spriteni sahnaning pastki markaziy qismiga o'tkazadi. 
Loop ichidagi ikkita operator spriteni yuqoriga va pastga siljish harakati 
bilan sahnaning pastdan o'rtasiga siljitadi
 
 
     Loopni  abadiy  takrorlash  o'rniga,  9.4-rasmda  ko'rsatilgan  ikkinchi 
kod blokidan foydalanib, siklni ma'lum bir necha marta bajarish uchun 
sozlashingiz mumkin. Misol uchun, keyingi scenariyda skript spraytni 
jami 10 marta yuqoriga va pastga siljitishni ko'rsatadi
. 
 
      Shubhasiz,  siz  skript  yaratishda  qancha  kamroq  kod  bloklaridan 
foydalansangiz, ilovalaringizga xizmat ko'rsatish shunchalik sodda va 
osonroq bo'ladi. Looplar dasturlashni sezilarli darajada soddalashtiradi 
va  minimal  xarajat  evaziga  istalgan  sonli  kod  bayonotlarining 
bajarilishini takrorlash uchun foydalanishingiz mumkin bo'lgan vositani 
taqdim etadi.