Xadis ilmi va uning tarbiyaviy ahamiyati

Hadis ilmi va uning tarbiyaviy ahamiyati

Reja :

• Hadis ilmininng paydo bo’lishi
• Hadisshunoslik va ta’lim –tarbiya
• Hadisshunoslik olimlarning faoliyati

Hadis ilmining paydo bo’lishi

• Hadis ilmi bilan shug’ullanish asosan VIII asrning ikkinchi yarmidan boshlanib , unga eng bilimdon shaxlar tartib berishgan.
• VII-XI asrlarda to’rt yuzdan ortiq muhaddis hadis ilmi bilan shug’ullangan.
• ‘’Hadis ‘’ yoki ‘’sunna’’ so’zlari bir ma’noni anglatib , Rasulullohning hayoti va faoilyati hamda diniy va axloqiy ko’rsatamlari haqidagi rivoyatlardan iborat.
• VIII-IX asrlar hadis ilmi uchun ‘’oltin davr’’ hisoblanadi.

Hadis ta’rif etishda asosan uch yo’nalish paydo bo’lgan:

1. ‘’Musnad’’ yo’nalishi. Bunda turli mavzudagi hadislar , biir joyda keltirilib , alifbo tartibida joylashtirilgan. Abdulloh ibn Muso , Imom Ahmad ibn Hanbal hadislarni ana shu yo’nalishda to’plaganlar.

2. ‘’Sahih’’ (ishonchli) yo’nalishi. Bunga Imom Buxoriy asos solgan . Bularga to’g’ri ishonchli hadislar keltirilgan.

3. ‘’Sunnan’’ yo’nalishi. Mazkur yo’nalishdagi hadislarga to’g’ri , ishonarli hadislar bilan bir qatorda ‘’zaif’’ hadislar ham kiritilgan.

Abu Dovud , Iso at Termiziy , an-Nasosiy , ibn Mojjalar shu yo’nalishdagi hadislarni to’plashgan.

Hadisning birinchi kitobi iymon kitobidir. Uchta xislatni o’zida mujassam qilgan inson iymoni mukammal bo’lgay:

• Insofli va adolatli bo’lmoq
• - barchaga salom bermoq
• - kambag’alligida ham sadaqa berib turmoq

Quyidagi illatlar kimda bo’lsa , aniq munofiq bo’lgay , agar ulardan bittasi bo’lsa uni tark etmagunicha munofiqlikning bir illati bor deyiladi:

• Omonatga xiyonat
• Yolg’on gapirish
• va’daga vafo qilmaslik

Mo’min – hadisi sharifda ilmni teran o’rgangan , teran tushungan va Alloh yuborgan hidoyatni o’rganib , o’zgallarga ham o’rgatgan

Fosiq – hadisi sharifda ilmni o’rganib , o’zgalarga o’rgatgan , ammo o’zi amal qilmaganlar

Kofir – hadisi sharifda mutakabbirlik qilib o’zi ham o’rganmagan va boshqalarga ham o’rgatmaydiganlar

E’tiboringiz uchun rahmat !!!