X. X. Komilova, U. A. Vohidova



Download 5,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/176
Sana30.12.2021
Hajmi5,72 Mb.
#94397
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   176
Bog'liq
Loyihalash. Komilov X.X, Vohidova U.A 4b631a0a8fb34a58d740b2e5322954ea

Kompozitsion  muvozanat.  Shaklning  muvozanati  kompo­
zitsion  muhim  xususiyatlaridan  biridir.  Bu  shaklning  barcha 
elementlarini o ‘zaro balanslangan holatidir.
Kompozitsion  muvozanat  -   bu  faqat  miqdorlarni  tengligigina 
emas.  U  kompozitsion  markazga  nisbatan  asosiy  vaznlaming
53


joylanishi,  proporsiyalari,  muhim  va  ikkinchi  darajali  o ‘qlari, 
shaklning plastikasi, rang va ton nisbatlari bilan bogiiq (17-rasm).
7-chizma. Kompozitsion muvozanatning buzilishi
Kompozitsion 
muvozanat 
simmetriya 
va 
asimmetriya 
kompozitsiyalarida har xil  seziladi.  Simmetriya  ko‘pincha  muvoza­
natning  sinonimi  deb  hisoblanadi.  Lekin,  bu  doimo  to‘g ‘ri  bo‘lishi 
mumkin  emas.  Bo‘limlar  va  yaxlitning  proporsionalligi  va 
masshtablikning  mosligi  to ‘g‘ri  kelmaganda  muvozanat  buziladi. 
Simmetrik  kompozitsiyalarda  muvozanatga  oddiy  vositalar  bilan 
erishiladi.
Funksional  kostyumlarda  shakl  bo‘limlari  odam  shaklini 
takrorlaydi,  kostyum  tektonikasi  odam  tektonikasi  bilan  bir-biriga 
mos  keladi.  Kompozitsion  muvozanatning  muammolari  geometrik 
usulda,  ya’ni  kiyimning  chegaralari  figuraning  chegaralirini 
takrorlanishi  bilan  erishiladi.  Bashang  kiyimda  esa  kostyum  ifodali 
bo‘lishi  uchun  kompozitsion  muvozanatga  kostyum  shakllarini 
figuraning  shakllariga  qarama-qarshiligi  bilan  erishiladi.  Bu  holda 
dizayner sezgir boiishi muhim.
Rang  kostyumni  kompozitsion  muvozanatiga  ham  ta’sir etadi. 
Aktiv  rangli  shakllarda  bu  yaqqol  koiinadi.  Shuning  uchun 
ranglaming  aktivligini  va  ulaming  miqdorini  kostyum  kompo­
zitsiyasida  to‘g ‘ri  ishlatish  lozim.  Kostyumning  yuqori  tomonida 
yorqin ranglaming ko‘pligi shaklning turg‘ unligini buzadi.
Kompozitsion  muvozanatga  erishish  uchun  tekislikni  odam 
ko‘zi  bilan  ko‘rish  qonuniyatlarini  e’tiborga  olish  kerak.  Ularga 
binoan tekislik aktiv va passiv zonalarga boiinadi.
54


Muvozanatning eng oddiy turlari:  statik va dinamik, Tekislikda 
shakllar vertikal va gorizontal simmetriya o ‘qiga nisbatan simmetrik 
joylashganda  va  buyumlaming  simmetrikligida  statik  muvozanat 
yaratiladi.
Shakllar tekislikda asimmetrik joylashgan holda (chap va o‘ng- 
ga, tepa va pastga surilganda) dinamik muvozanat paydo bo‘ladi.
Agar doira to‘g‘riburchakning o‘rtasida joylansa, u holda doira 
pastga  surilgandek  bo‘lib  ko‘rinadi,  chunki  odamning  ko‘zi  tepani 
pastga  nisbatan  kattaroq,  past  tomonni  esa  kichikroq  sezadi.  Agar 
doiraning  past  tomoni  to'qroq  rangli  qilinsa,  yoki  pastga  yo'nalish 
berilsa, doiraning pastga surilgandek sezilishi yana ham kuchayadi.
Figuraning  muvozanatini  tashkil  etishda  rang  va  faktura 
muhim  rol  o ‘ynaydi.  B o‘lim  vaznini  ko‘rinishi  fon  bilan  qarama- 
qarshiligida  og‘irroq  seziladi.  Kompozitsion  muvozanatga  erishish 
uchun  bo‘lim  va  fonning  kontrastligi  qanchalik  ko‘p  bo‘lsa,  shun- 
chalik darajada u kichik  bo'lishi kerak.
Chap  tomondagi  yirik  shakllaming  dinamik  muvozanatini 
yaratish  uchun  o ‘ng  tomonda  bir  yoki  bir  necha  kontrastli  chega- 
ralangan  elementlarni joylash kerak.  Bir yo'nalish  ikkinchi qarama- 
qarshi  yo‘nalish  bilan  tiklanadi.  Birorta  bo'limlaming  kattaligi 
boshqa  mayda  elementlamig  yorqin  rangi  bilan  turg‘unlanishi 
mumkin.
*

Download 5,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   176




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish