X. X. Komilova, U. A. Vohidova


ishlatishini aks ettirilishidir



Download 5,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet29/176
Sana30.12.2021
Hajmi5,72 Mb.
#94397
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   176
Bog'liq
Loyihalash. Komilov X.X, Vohidova U.A 4b631a0a8fb34a58d740b2e5322954ea

ishlatishini aks ettirilishidir.
Tektonik  shakl  -   bu  badiiy  fahmlash  nuqtayi  nazaridan  mate­
rial  xususiyatlarini,  konstruksiyani  ishlashini  va  ishlab  chiqarish 
usulini  aniqlashdir.  Material  yoki  ulaming  birikmasi,  konstruksiya 
va texnologiyasi uning asasini aniqlaydi (1-chizma).
32


Tektonik  mantiqqa  va  shakllami  hosil  bo‘lishi  bo‘yicha tabiat 
yaratgan  shakllar  yaqqol  misoldir.  Asrlararo  tabiatning  barkamol 
organizmi  bizga  materialni oqilona va tejamli foydalanish xima-xil 
misollami  va  bu  asosida  bitmas-tuganmas  shakl  va  konstruksiyalar 
variatsiyalarini beradi. Bu  shakllami  va ulaming tektonik ifodaligini 
o‘rganish dizayner ijodiy taqlidiga va badiiy loyihalashga boy ozuqa 
beradi.
Rassom  ongli  ravishda  materialni  tanlaydi,  xossalarini  aniq- 
laydi va ta ’kidlaydi, konstruksiyada uni bajaradigan ishi va buyumni 
tikuv  texnologiyasini  umumiy  g‘oyasiga,  ya’ni  badiiy  va  kom­
pozitsion g‘oyasiga, bo‘ysundiradi.
Estetik nuqtayi nazardan  shaklni  shubhasiz afzalliklaridan biri -  
buyumlaming  texnolik  haqqoniyligi,  ya’ni  shaklda  qo‘llangan 
materiallar  va  konstruksiyalar  o‘ziga  xos  eng  muhim  va  xarakterli 
xususiyatlarini aniqlash.
Materialning barcha imkoniyatlarini va uning texnologik xusu­
siyatlari  bilan  bog‘liq  tashqi  ko'rinishini  mukammal  bilish,  ras- 
somga  kompozitsion jarayonda  materialni  barcha  holatlari,  faktura, 
vazn,  plastika  va  rangida  ifodalangan  xususiyatlari  bilan  keng  va 
erkin foydalanishga yordam beradi.
Gazlamalar,  trikotaj  matolar,  noto‘qima,  plyonka  va  boshqa 
kostyumda  qo‘llanadigan  materiallar  o ‘z  plastik  xossalari,  dra- 
pirovka  darajasi  (yumshoqligi,  oquvchanligi,  qattiqligi  va  b.)  shakl 
turini va uning konstruksiyasini aniqlaydi.[6]
Masalan,  yupqa harir bir muncha taranglikka ega kapron gazla- 
madan uni yengilligiga oid  ho‘rpaygan, kam chokli  hajmiy shakllar 
yaratilishi  lozim.
“Yog‘li”  to ‘kilib  turadigan  yaltiroq  gazmollami  (krep-satin, 
krep-atlas) yaxshi drapirovkalanishi yetarli darajada hajmli buyumni 
hosil  qilishga yordam beradi va ular gavdada plastik sirg'alib  shu’la 
yaratadi. (5-rasm)
“Quruq”  gazlamalar  (jun,  lavsanli  zig‘ir  va  b.)  odmi,  aniq 
shaklni  hosil  qiladi  va  muayyan  vaqt  davomida  o‘zgarmasdan  xiz- 
mat qiladi.
Trikotaj  matolar  plastikasi  yumshoq,  gavdada  sirg‘aladigan 
buyum  shaklini  yaratilishini  talab  qiladi,  ammo  trikotajning  tex­
nologik xususiyatlari buyum kam chokli  bo‘lishini majbur qiladi.
33


Kostyum  shaklining  plastikligi  to‘g‘risida  gapirilganda  (uning 
geometrik  aniqligi,  ovalligi,  yumshoqligi,  qattiqligi  va  b.),  biz 
doimo  materialni  plastik  xususiyatlarini  nazarda  tutamiz.  Shuning 
uchun  m a’lum  geometrik  shaklni  yaratganda,  g‘oyat  katta  xilma- 
xillikdan faqat o‘z plastik xossalari bilan  shu shaklning turg‘unligini 
saqlaydiganlari tanlanadi.
Kompozitsion  yechimi  va  tayyorlash  texnologiyasiga  binoan 
maxsus  tanlangan  material  xususiyatlari  har  xil,  ba’zan  kontrast 
yechimlami  yaratishga  imkon  beradi.  Masalan,  jun  gazlamadan 
ko‘ylakning  yoqasiga  va  bortiga  qotirma  qo‘yilsa,  yubkasi  esa 
klyosh  bichimli  bo‘Isa,  bu  holda  gazmol  qattiq,  haykalsimon  va 
plastik  yumshoq  ko‘rinadi.  Natijada  bir  rnaterialdan  har  xil  texno- 
logiya ifodali turli shakl yaratishga imkon beradi.
Boshqa  badiiy  ifodalik  vositalariga  nisbatan  ilmiy-texnikaviy 
tarraqiyotning 
yutuqlari  tektonikaning  o‘ziga  xos  xususiyatidir. 
Tektonikani  fan,  texnika,  iqtisodiyot  bilan  jiddiy  o ‘zaro  aloqasi, 
yangi  materiallar  bilan  foydalanishi,  texnologiyani  mukamma--
rrre
«Ш)

Download 5,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   176




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish