25
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT
1.Iste’mol xarajatlari 350 sh.b.ni, rejalashtirilgan investitsiyalar 100 sh.b.ni,
davlat xarajatlari 150 sh.b.ni tashkil etadi. Investitsiyalar 10 sh.b.ka ko‘paydi.
Daromadning yangi muvozanatli darajasi 640ni tashkil qildi. Iste’molga va
jamg’arishga o‘rtacha moyillikni toping.
▲ ▲ ▲
2.Dastlabki avtonom investitsiyalar natijasida yalpi ichki mahsulot 10 mlrd.
pul birligiga oshdi (
Y). Jamg’arishga chegaralangan moyillik (MPS) 0,2 ga teng
bo‘lsa, bu investitsiyalar miqdorini toping.
▲ ▲ ▲
3. Mamlakat aholisi ixtiyoridagi daromadning 20%i jamg’ariladi, avtonom
iste’mol: a = 200. Narxlar darajasi va ish haqining nominal stavkasi o‘zgarmaydi.
Investitsiyaga talab I = 200, davlat xaridlari G = 800, real milliy daromad Y =
3000. Soliqlar hajmi daromad darajasiga bog’liq emas.
Agar davlat xarajatlari 50 birlikka oshsa - da soliqlar hajmi o‘zgarmasa, real
milliy daromad qanchaga o‘zgaradi.
▲ ▲ ▲
4. Real daromadning darajasi Y = 4000, Iste’molga bo‘lgan chekli moyillik
MPS = 0,8, potentsial daromad Y* = 4200. Mamlakat iqtisodiyoti to‘la bandlik
sharoitidagi daromadga erishishi uchun hukumat soliq tushumlarini qanchaga
o‘zgartirishi kerak.
▲ ▲ ▲
5. Iqtisodiyot modeli quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalanadi:
Iste’mol funktsiyasining ko‘rinishi C = 800 + 0,9 (Y - T), davlat xarajatlari G
= 500, investitsiya hajmi I = 360, soliqlar hajmi T = 400.
1)
Muvozanatli YaIMni aniqlang;
2)
Davlat xarajatlari va soliq multiplikatorlarini aniqlang;
26
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT
3)
Agar potentsial YaIM = 15000 teng bo‘lsa, unga erishish uchun
hukumat davlat xarajatlarini qanchaga o‘zgartirish kerak?
▲ ▲ ▲
6.
O‘tgan yilda iqtisodiyotda YaIM = 1000, G = 100 tashkil etdi.
Mamlakat hukumati o‘z xarajatlarini 50ga oshirib, YaIMni 200ga o‘sishiga
erishishdi va ikki yil davomida davlat byudjetining kamomadi 0ga teng bo‘lgan.
Iste’molga bo‘lgan cheklangan moyillikni aniqlang.
▲ ▲ ▲
7.
2013 yilda YaIM - 2300, xususiy investitsiyalar 200ni tashkil etgan.
2014 yilda esa bu ko‘rsatkichlar 2550 va 250ga teng bo‘lgan. Agar soliqlar
solinmasa va davlat xarajatlari 100 ga teng bo‘lsa, iste’mol va jamg’arma
funktsiyalarining ko‘rinishi qanday bo‘ladi? Daromadni aniqlang.
▲ ▲ ▲
8.
Iqtisodiyot quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalangan.
Y=S+I
S=100+0,8Y
I=50
Bu yerda U-daromad, S-iste’mol, I-investitsiyalar
Quyidagilarni aniqlang:
a) daromadning muvozanatli darajasi
b) jamg’arma va iste’molning muvozanatli darajasi
v) ishlab chiqarish darajasi 800 ga teng bo‘lganda mahsulot zahiralarini
rejalashtirilmagan o‘sishi qanday bo‘lishini
▲ ▲ ▲
9. 2013- yilda YaIM - 2300, xususiy investitsiyalar 200ni tashkil etgan. 2014
yilda esa bu ko‘rsatkichlar 2550 va 250ga teng bo‘lgan. Avtonom soliqlar hajmi -
120, davlat xarajatlari 100ga teng. Iqtisodiyotda haqiqiy ishsizlik darajasi tabiiy
27
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT
ishsizlikdan 2% oshgan, davriy ishsizlikning YaIM o‘zgarishiga ta’sirchanlik
koeffitsienti 3ga teng. Avtonom xarajatlar hajmini, muvozanatli va potentsial
YaIM, inflyatsion (retsession) uzilishni hamda bu uzilishni bartaraf qilish uchun
davlat xarajatlarini qanchaga oshirish kerakligini aniqlang.
▲ ▲ ▲
10. Yopiq iqtisodiyotda soliqning 20 mlrd. dollarga o‘sishi va bu bilan
bog’liq jami talabning qisqarishi sof ichki mahsulot (SIM)ni 60 mlrd. dollarga
pasayishiga olib keldi. SIM miqdori investitsiyaga va soliq darajalariga ta’sir
etmaydi. Xarajatlar multiplikatori miqdorini aniqlang.
▲ ▲ ▲
11. O‘tgan yilda YaIM 1000, davlat xarajatlari 100ga teng bo‘lgan. hukumat
davlat xarajatlarini 50ga oshirishi bilan YaIM ning 200ga o‘sishiga erishdi.
Iste’molga bo‘lgan cheklangan moyillik miqdorini aniqlang.
▲ ▲ ▲
12. Iste’mol funksiyasi berilgan: C = 90 + 0,85Y. Agar uy xo‘jaliklari
daromadi 350ga teng bo‘lsa, jamg’arma hajmini aniqlang.
▲ ▲ ▲
13. Iste’mol funktsiyasi quyidagicha: C = 60 + 0,8Y. Avtonom investitsiyalar
hajmi - 50, davlat xarajatlari - 20. quyidagilarni aniqlang:
a)
ushbu iqtisodiyot uchun muvozanatli daromad darajasini;
b)
multiplikator miqdorini;
c)
davlat xarajatlari oshgan holda G = 30 muvozanatli daromad
darajasini.
28
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT
Do'stlaringiz bilan baham: 
