X. S. Xadjaev, I. A. Bakiyeva, sh sh. Fayziyev makroiqtisodiyot

Tayanch so’z va iboralar: erkin konvertirlanadigan valyuta, qisman konvertirlanadigan valyuta, konvertirlanmaydigan valyuta, valyuta kursi, kotirovkalash, qayd etilgan valyuta kursi, real valyuta kursi, erkin tebranuvchi valyuta kursi

Nazorat savollari

1. 
   Valyuta kursi deganda nima tushuniladi va unga qanday omillar ta’sir ko’rsatadi?
   
2. 
   Qayd etilgan valyuta kursining mohiyati qanday?
   
3. 
   Erkin suzib yuruvchi valyuta kursi qanday tartibda o’rnatiladi?
   
4. 
   Valyuta kotirovkasining qanday ko’rinishlari mavjud?
   
5. 
   Nominal valyuta kursining mazmuni qanday?
   
6. 
   Real valyuta kursi qanday aniqlanadi?
   

Mavzuga oid masalalar

1. 
   Faraz qilaylik, evroga nisbatan dollarning kursi 1:3, ya’ni bir xil tovar AQShda masalan 400 dollar tursa, Germaniyada bu tovarning narxi 1200 evro bo’ladi. Agar dollarning kursi sun’iy ravishda 1:2 gacha pasaysa, qaysi eksport qiluvchi qo’shimcha daromad oladi (AQSh yoki Germaniya)? Bu qo’shimcha daromadning hajmini aniqlang.
   
2. 
   Faraz qilaylik, B mamlakatning hukumati o’z valyuta kursini A mamlakatning milliy valyutaga nisbatan barqarorlashtirib olmoqchi. A mamlakatdagi inflyatsiyaning sur’ati yiliga 5%ni tashkil etadi.
   

1. 
   B mamlakatda bu maqsadga erishish uchun inflyatsiya sur’ati qanday bo’lish kerak?
   
2. 
   Uzoq muddatli davrda pul aylanish tezligi o’zgarmasa va ishlab chiqarishning o’sish sur’ati 3%ni tashkil etsa, valyuta kursini barqarorlashtirish uchun pul massasining o’sish sur’atlari qanday bo’lishi kerak?
   

* * *

3. 
   Quyidagi jadvalda Evroga bo’lgan talab va taklif keltirilgan:
   

Evroning bahosi (dollarda)	Evroga bo’lgan talab (mln. evro)	Evroning taklifi (mln. evro)
1,5	200	300
1,4	220	270
1,3	240	240
1,2	260	210
1,1	280	180

1. 
   Dollar va Evroning barqaror valyuta kurslarini aniqlang.
   
2. 
   Valyuta bozorida dollar va Evro qanday hajmda sotib olinadi?
   

4. 
   Faraz qilaylik, personal kompyuterning narxi AQShda 1000 dollar, Germaniyada esa 4000 evro. Agar nominal ayirboshlash kursi 1 evro = 1,4 dollarni tashkil etsa, unda Amerika dollarning real ayirboshlash kursi qanday bo’ladi.