X ibragimov, sh. Abdullayeva

28-rasm.

Jismoniy madaniyat mazmuniga quyidagilar kiradi:

1. 
   Inson a’zolarining tuzilishi va ularning funksional kamoloti.
   
2. 
   O'quvchilaming sog'ligini mustahkamlash.
   
3. 
   Gigiena qoidalariga ko'nikish.
   
4. 
   Bo‘lajak ishchi-mehnatchilarning jismoniy va fiziologik sifatlarini kasb ahamiyati jihatidan shakllantirish, ish qobiliyatlarini oshirish.
   
5. 
   0‘quvchilarda iroda, chidamlilik, qat’iy intizom, do'stlik hissini kamol toptirish.
   
6. 
   Shaxsiy jismoniy qobiliyatlami tarbiyalash.
   

Insonning kuch va qobilyatlarini tahlil etganda, u uchga bo‘li- nadi: jismoniy, aqliy va axloqiy. Shunga binoan insonning bu kuch-qobilyatlarining taraqqiysi, yuksalishini ta’min etadigan tar- biya ham uch qismga ajraladi, bular badan tarbiyasi, asl tarbiyasi, axloq tarbiyasidir.
Badan tarbiyasi inson hayotida katta ahamiyatga ega. Birin- chidan, hayotda har kimning mukammal sog‘-salomatlikka, kuch- quwatga ega bo‘lishi ehtiyoji bor. Ikkinchidan, tan sog‘lig‘i fikr va axloqning ham sog‘lig‘ini ta’min etadi. Fikr va axloq bilan mijoz va sog‘lomlik uzviy bog‘liq.
Badan tarbiyasining maqsadi har tomonlama yetuk: jismonan chiniqqan, sof fikrli, mard, sabotli, qat’iyatli, Vatanni himoya qila oladigan shaxslami kamol toptirishdan iborat.
O'quvchilarni jismoniiy tarbiyalash jarayonida quyidagi asosiy vazifalar hal etiladi. Birinchi vazifasi-sog'liqni mustahkamlash, tana a’zolarini chiniqtirish, jismoniy jihatdan to‘g‘ri rivojlanish hamda uning ish qobilyatining oshishiga ta’sir etishdir.
176
tant»i, A.L. Vengerning «Nuqtalar do‘yicha chizish», I. Shvansar- ning «Aqliy rivojlanishni diagnostika qilish», V.V. Xolmovskaya- ning «Kichik maktab yoshidagi o‘quvchilaming qobiliyatlarini tashxislash» kabi metodikalari mashhurdir.
Germaniyaning «Ta’limni rivojlantirish yagona rejasi»da shun- day deyiladi: «Pedagogik diagnostika tushunchasi pedagogika soha- sidagi barcha jarayon va muammolarni yoritilishini, o'zlashtirishni va o‘quv jarayoni samaradorligini o'Ichashni, ta’lim olish sohasi- dagi har bir kishining imkoniyatlarini aniqlash choralarini, ayniqsa, maktab ta’limi tizimida xohlagan kasbni va ta’limning uchinchi bosqichini tanlash choralarini nazarda tutadi»¹.
Bu yerda asosiy e’tibor kasb tanlashga yordam berishga Qa- ratilgan.
Nemis olimi Mauermanning yozishicha: «Pedagogik diagnos­tika o'zlashtirish va o‘quv jarayoniga tayyorgarlik o'rtasida aloqa o'matadi, o‘quv jarayonida kechadigan o‘quv maqsadini to‘g‘ri belgilaydi va o‘quv-tashkiliy shakllarni sharoitga mosligini baho- laydi».^{I II}
К. Юаиег pedagogik diagnostikaga ta’rif bergan bir qator olimlarni tanqid ostiga olib, shunday fikrlami bildiradi: «Pedagogik diagnostika (tashxislash) vazifalarini birvarakayiga klassifikatsiya- lash (turkumlash)ni, bir paytning o‘zida amalga oshirishi mushkul, shu sababli и pedagogik diagnostika atamasining mohiyatini bel- gilamasligi kerak. Pedagogik diagnostika dolzarb pedagogik qaror- lami, hukmlarni chiqarishga bo'lgan urinishlar majmuyidan iborat».
Rus olimi V.I. Zverev: «Pedagogik diagnostika - bu turli peda­gogik vaziyatlami o‘rganish, aniqlash, ta’lim tizimi qatnashchi- larining xilma-xil qobiliyatlari darajasini bilishdan iborat jarayon» (34,12), - degan fikmi ilgari suradi. Boshqa ms olimasi L. Denya- kina: «Pedagogik diagnostika bu pedagogning o‘quv-tarbiyaviy jarayonni tashxislashda individual-malakaviy sifatlarini belgilovchi, shaxsning ijodiy taraqqiy topishida ko'makchi, pedagogik jamoa- ning muvaffaqiyatini oshiruvchi faoliyatdir» (34,66), - deb yozadi.
«Pedagogik diagnostika o‘quv jarayonining samaradorligini oshirish, mazmunini boyitish va attestatsiya uchun qo’llaniladi»^I.
Barcha tavsiflarni umumlashtirib, quyidagicha fikr bildirishni joiz deb o‘ylaymiz: pedagogik diagnostika - pedagog shaxsining va u bilan muloqotga kirishuvchilaming pedagogik tizim natijalarini taqlil qilish, kafolatlash va tavsiyalar berish jarayoni.