X. E. Rustamova, M. D. Maxsumov, U. A. Tuymachev fuqaro muhofazasi va fuqaro muhofazasi tibbiyot xizmati

Shaxsiy aptechka (AI-2)
AI-2  shaxsiy  aptechkasi  atom,  kimyoviy  va  bakterial  hamda 
boshqa  turdagi  qurollarmng  shikastlovchi ta’sirini  kamaytirish yoki 
ular  ta’sirining  oldini  olish  maqsadida  o‘ziga  va  o‘zaro  yordam 
ko‘rsatish uchun mo‘ljallangan.
Aptechka  plastmassadan  tayyorlangan  bo‘lib,  dorilar  uning 
ichidagi  maxsus  uyachalarga  joylashtiriladi. 
Plastmassa 
quti 
qopqog‘i 
ichkarisiga 
dori  vositalarining  qo‘llanish  sxemasi 
joylashgan.  Aptechka  shunday  konstruksiyaga egaki,  undagi har bir 
dori vositasi osonlik bilan olinadi va tezlik bilan qo‘llaniladi.
1 
-uyada  suyaklar  singanda,  yaralanganda  va  kuyishlar  tufayli 
vujudga kelgan kuchli og‘riqlami qoldirish uchun  1 ml, 2% promedol 
eritmasi  shprits-tubikda  saqlanadi,  muskullar  orasiga  (teri  ostiga) 
yuboriladi  (tinchlik  davrida  aptechka  ichiga  qo‘yilmasdan  alohida 
saqlanadi);
2-uyada 
fosfororganiq 
moddalardan 
zaharlangan 
paytda 
qo‘llaniluvchi  ziddi-zahar-taren, 
«kimyoviy  trevoga» 
signali 
berilganda  bitta  tabletka  qabul  qilinadi,  zaharlanish  belgilari  oshib 
borganda yana bitta tabletka qabul qilinadi (jami 6 tabletka);
3-uyada  katta  oq  rangli  penalda  bakteriyaga  qarshi  vosita- 
sulfadimetoksin  (15  tabletka),  nurlanishdan  keyin  oshqozon  ichak 
faoliyatining buzilishida qabul qilinadi.
4-radiatsiyadan  himoyalanish  vositasi  aptechkaning  4-uyasiga 
solib  qo‘yiladi. Ushbu himoya vositasi -  sistamin (RS-l)ning 0,2g li
105

---

12 ta tabletkasi ikkita pushti rang penalga  solingan.  Ayrim hollarda 
bu preparat o‘miga dietilstilbestrol (DBS) 25 mg dan tabletka holida 
chiqarilishi mumkin.
Sistamin  preparati  zararlangan  joylarda  harakat  qilish  kerak 
bo‘lgan  vaqtda  yoki  himoya  vositalaridan  (yashirinish  joylari, 
jangovar texnika va boshqalar)  foydalanilganda ularni himoya qilish 
xususiyati  o‘tib  kiruvchi  nurlanishdan  himoya  qila  olmasligiga 
shubha qilingach shu joyga kirishdan oldin (30-40 daqiqa oldin) 6 ta 
tabletkasi  birdaniga  ichiladi,  nurlanish  davom etayotganda 4-5  soat 
o‘tgach yana 6 tabletka ichiladi.
Dietilstilbestrol (DBS) preparati  shu  zararlanish joyiga kirishdan 
oldin (1-2  sutka  oldin)  1  tabletkadan  (25  mg)  ichiladi,  preparat o ‘z 
ta’sirini  organizmda  10  kun  mobaynida  saqlashi mumkin.  Agar  shu 
vaqt  ichida  sistamin  preparati  qo'shimcha  qilib  ichilsa,  unda  DBS 
ning ta’siri yanada kuchayadi.
5 
- aptechkaning 5-uyasiga dushman tomonidan qo‘ llangan bakter ial 
vositalarga  qarshi  ikkita oq  rangli  penalga  solingan  xlortetratsiklin 
10 ta  100000 li) tabletkasi joylanadi. Yarador bo‘lgan vaqtda, qo‘yish 
vaqtida yoki infeksiyaning oldini olish uchun preparat 5  tabletkadan 
ichiladi,  zarurat  bo‘lsa,  preparatning  qolgani  6-8  soat  o‘tganidan 
so‘ng qabul qilinadi.
6-aptechkaning  6-uyasida  o‘tib  kiruvchi  nurlanishdan  himoya 
vosita № 2- kaliy yodid 0,25 g 10 tabletka oq rangli penaldajoylashgan. 
Radioaktiv moddaning organizmga tushish xavfi  boiganda,  ayniqsa 
RM bilan zaharlangan hududda  boqilgan sigir  suti orqali  tushganda 
bir tabletkadan  10 kun davomida qabul qilinadi.
7-qusishga  qarshi  vosita  hisoblangan  etaperazin  aptechkaning
7-uyasidagi havorang penalga solib qo‘yilgan. Penalda etaperazinning
0,006  g  li  tabletkasi  5  tadan  joylashgan.  Nurlanishning  dastlabki 
reaksiyasi paydo bo‘lgan paytda, shuningdek, boshni qattiq urib olgan 
hollarda,  ko‘ngil  ayniy  boshlagan  paytda  bir  tabletkadan  ichiladi. 
Key ingi vaqtda bu preparat o‘ rniga dimetkarb preparati ishlatilmoqda.
106

---

Bu  preparat  tarkibida  demetpromid  va  0,002  g  sidnokarb  bor.  Bu 
preparat ham bitta tabletkadan qo‘llaniladi, zarur bo‘lgan hollarda 4-5 
soat  oralatib  sutkasiga  3-4  martadan  ko‘p  bo‘lmagan holda  ichiladi. 
Qutichaning o‘lchami 90x100x20 mm, massasi  130 gr.