X asranboeva

Bog’cha yosh daviida motivatsion sohada aynan shu davrga xos

motivlar paydo bo’ladi. Bular orasida bolaning kattalar olamiga bo’lgan qiziqish Man, ularga o ’xshashga harakat qilish bilan bog’liq motivlar ham mavjud bo’ladi.

Meixsus tadqiqotlai (L.Z.Neverovich va b.)ning ko’rsatishicha, o’z tabiatiga ko’ra ijtimoiy bo’lgan motivlar bog’cha yoshidayoq ancha katta, hatto, shaxsiy manfaat va faoliyatining tashqi, prosessual tomonlairiga qiziqish kabi motivlardan ham kattaroq undovchi kuchga ega bo'lishi mumkin. Biroq tabiatdan va mazmunan ijtimoiy bo’lgan motivlar spontan ra\ishda yuzaga kelmay, balld kattalaming tarbiyalovchi ta’siri ostuda shakllanadi.

Demak, bog’cha yosh davrida xulq-atrofning yangi motivlari paydo bo’ladi. Bu motivlar muayyan o’zaro munosabatlarga kirishadilar, bir biriga bog’langan holda motivlar ierarxiyasini hosil qiladi. Motivlar ierarxiyasi bog’cha yosh davrid^ bolaning motivatsion sohasida paydo bo’luvchi va lining rivojlanishida juda muhim o’rin egallovchi tuzilma bo’lib hisoblanadi.

Motivlar ierarxiyasidagi motivlaming bir-biriga o’zaro tobe bo’lib bog’langanligi tufayli bola muhim, lekin ancha zerikarli vazifani bajarish uchm ayni damda imga qiziqarli bo’lib ko’ringan mashg’ulotdan voz kechishi mumkin. Bog’cha yosh davrida faoliyat motivlari ma’lum bir tizimga tushib, ayrim motivlar boshqalaridan ustun kela boshlaydi. Qanday motivniag ustun kelishi bola hulq-atvorinLtig yo’nalisldni belgilab beradi. Bog’cha yosh davrida bola shaxsining o’zagi endigina shakllanayotgan bo’lsa ham, shu davi'dayoq bolalami hulq-atvorida ma’lum bir yo’nalganlik kuzatila boshlaydi. Bu yo’nalganligi har xil

- egoistik yo’nalganlikdan tortib, individual] stik, ijtimoiy yo’nalganlikkacha bo’lishi mumkin (albatta, ushbu yoshning imqonyatlari doirasi).

Bog’cha yoshidayoq ba’zi bolalar hulq-atvorida yaratuvchanlik, ayrim bolalarda esa buzg’unchilika, iste’molchilikka bo’lgan mayllar yorqin namoyon bo’ladi. Tarbiyachi va ota-onalar bimday mayllami tez payqab olishi lozim. Chunki bu salbiy xususiyatlaini o’z vaqtida korreksiya qilish, ijtimoiy jihatdan qadirlanadigan ehtiyoj va motivlami

shaMlantirish, har bir bola uchim o’z-o’zini namoyon etishga sharoit yaratish imkoniyatmi beradi.

6.