Ўзбекистон республикаси олий ва

Tashqi va ichki kuzatishning birligi

Lekin odam psixikasini faqat o`z-o`zini kuzatish metodi bilan o`rganib bo`lmasa, faqat tashqi kuzatish yo`li bilan, ya`ni o`z-o`zini kuzatish ma`lumotlari bilan bog`lanmasligi ham mumkin emas. O`z-o`zini kuzatish metodining ahamiyatini tamomila inkor qilish – odamning yuksak darajadagi bilish qobiliyatiga, ijodiy qobiliyatiga, ongiga ishonmaslik demakdir. Boshqa kishilarni kuzatishning hususiyati shundaki, tadqiqotchi shu kishilar xulq-atvorining tashqi ko`rinishlarini idrok etar ekan, ko`nglidan kyechayotgan hislarini bir qadar biladi. Shu sababli psixolog tashqaridan kuzatish yo`li bilan va o`z-o`zini kuzatish ma`lumotlariga tayanib, odamning turli xatti-harakatlarini tasvir etish bilangina kifoyalanib qolmay, balki umuman psixik hayot hodisalari haqida, ularning tashqi va ichki (sub`yektiv) ko`rinishlari haqida xulosalar ham chiqarishi mumkin.

Psixologiya fanida kuzatish metodi odam hayoti va faoliyatining odatdagi sharoitidagina emas, balki shu bilan birga klinika sharoitida psixikaning kasallik oqibatida o`zgarganligini tekshirishda ham qo`llaniladi. Ayni vaqtda kasallikni tekshirish uchungina emas, shu bilan birga odamning normal ahvolidagi psixik hodisalarni yaxshiroq tushunib olish uchun hamklinik kuzatish ma`lumotlaridan foydalaniladi. Kuzatish daftarga yozib boriladi, oxirida tahlil qilinib, psixologik xarakteristika yozish bilan tugatiladi.