Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

IX.III. Sоtsiоlоgik mа’lumоtlаrni yig`ish usullаri. Empirik (aniq) tadqiqot 
usullari
:(kuzаtish, so`rоv, hujjаtlаrni o`rgаnish, ekmpеrimеnt).
 
 
Ilmiy bilishning metodlarini falsafa va sotsiologiyada 3 turga bo’lib o’rganiladi: 
1. Ilmiy bilishning eng umumiy-ilmiy metodi (ongli amaliy va nazariy faoliyat). 
2. Ilmiy bilishning empirik darajasiga oid umumiy ilmiy metodlar. 
3. Ilmiy bilishning nazariy darajasiga oid umumiy ilmiy metodlar. 
Dastur tarkibi uslubiy qismining muhim jihati – empirik tadqiqot uslubiyati, 
texnika jarayoni va usullarini asoslashdan iborat. 
Sotsiologik tadqiqot uslubiyati
– 
xususiy sotsiologik usullar majmui bo’lib, undan empirik materiallarni to’plash va 
tizimlashtirish maqsadida foydalaniladi. Metod tushunchasi keng ma`noda bilimlar 
tizimini yuzaga keltirish va asoslash uchun vositachi demakdir. Sotsiologiyaning usul 
sifatidagi umumsotsiologik pirintsiplari: ijtimoiy voqealikdagi jarayonlar, hodisalarni 
bilishdagi xususiy printsiplar va konkret usullar – 
matematik-statistik usullar, 
sotsiologik axborotni yig’ish usullari:
kuzatish, so’roq, eksperiment va boshqalardan 
iboratdir. 
Sotsiologik tadqiqot texnikasi
– maxsus usullarning birligini anglatib, u 
yoki bu usuldan unumli va o’z o’rnida foydalanishni ifoda qiladi.Sotsiologik tadqiqot 
jarayoni tadqiqotni tashkil etish usuli, vositasi, barcha bilish va tashkiliy faoliyatning 
batartib borish jarayonini anglatadi.Amaliy sotsiologik tadqiqot olib borish jarayonida 
konkret tadqiqot usullarining ahamiyati ham katta. Ular yordamida dastlabki empirik 
ma`lumotlar yig’ib boriladi. Quyida shular xususida to’xtalib o’tamiz. 
а) Sotsiologik tadqiqotlarda kuzatish usullari: 
Sоtsiоlоgik tаdqiqоtlаrdа kuzаtish
– dаstlаbki empirik mа’lumоtlаrni yig`ish