Zaripova Matluba Qulfitdinovna

M
.
A
.)  –  tizimda  albatta 
bo‘lishi  kerak  bo‘lgan  komponent,  innovatsion  faoliyat  sub’ekti  bo‘lib,  uning 
yaratuvchanlik qarashlari hamisha qadrlanadi va mos ravishda rag‘batlantiriladi.  

---

39 
 
5.
 
Pedagogika  OTM 
professor-o‘qituvchilari
  oliy  pedagogik  ta’lim 
tizimidagi «menejer» sifatida malakasi darajasiga qarab talabalarni umumiy o‘rta 
ta’lim maktablaridagi innovatsion faoliyatga tayyorlashda ishtirok etadi.  
Bu tizim, o‘z navbatida, komponentlarning har biri nuqtai nazaridan qarab 
chiqilishi mumkin, masalan, bo‘lajak o‘qituvchilar nuqtai nazaridan: 1) talabalar 
ushbu o‘quv-innovatsion faoliyatning maqsadlarini qay darajada o‘zlashtiradilar; 
2)  bo‘lajak  o‘qituvchilar  innovatsion  tayyorgarlik  jarayonida  o‘quv  va  ilmiy 
axborotlarni qay darajada egallaydilar; 3) foydalaniladigan ta’lim ko‘rinishlari, 
uslublari  va  vositalari  (pedagogik  kommunikatsiya  vositalari)  bo‘lajak 
o‘qituvchilarning  ruhiy-hissiy  va  individual  xususiyatlariga  hamda  ularning 
qiziqishlari va innovatsion tayyorgarligi saviyasiga mos keladimi yoki yo‘qmi; 
4)  bo‘lajak  o‘qituvchilar  ijodiy  xarakterdagi  topshiriqlarni  qay  darajada 
bajarishadi,  o‘quv  fanlariga  qay  darajada  rioya  qilishadi,  kafedraning  ITIlarida 
qay darajada ishtirok etishadi va hokazolar; 5) bo‘lajak o‘qituvchilar innovatsion 
vazifalarni  bajarishda  rahbarlari  (pedagog)ning  ko‘rsatmalariga  qanday 
munosabatda bo‘ladilar. 
Bo‘lajak  o‘qituvchilarni  innovatsion  faoliyatga  tayyorlash  ijtimoiy-
gumanitar, psixologik-pedagogik, tabiiy-ilmiy va umumtexnik tayyorgarlik bilan 
uzviy bog‘liq, ular bilan boyib boradi va o‘z navbatida, ularni boyitadi. Bo‘lajak 
o‘qituvchilarni  tayyorlashning  qayd  etib  o‘tilgan  har  bir  jihati  maxsus 
vazifalardan tashqari innovatsion tayyorgarlik muammolari bilan bog‘liq bo‘lgan 
umumiy vazifalarga ham egadir. Bunga biz ularni pedagogika OTM o‘quv rejasi 
bilan  solishtirish  orqali  olingan  ma’lumotlarga  asosan  ishonch  hosil  qilishimiz 
mumkin. 
Bo‘lajak  o‘qituvchilarni  gumanitar  va  ijtimoiy-iqtisodiy  tayyorlash 
bo‘lajak  o‘qituvchilarda  chuqur  g‘oyaviy  e’tiqodni  tarbiyalash,  o‘quvchilar 
o‘quv faoliyatiga ijodiy munosabatda bo‘lish, aniq bir iqtisodiy va davlat nuqtai 

---

40 
 
nazaridan  o‘qish-o‘rganish  faoliyatini  baholash  malakasini  shakllantirishga 
yo‘naltirilgan ijtimoiy va iqtisodiy fanlar bilan ta’minlanadi.  
Bo‘lajak o‘qituvchilarni psixologik-pedagogik va uslubiy tayyorlash dars 
paytida,  darsdan  tashqari  ishlarda,  o‘quv  sayoxatlar  chog‘ida  va  tadqiqotchilik 
faoliyatida  ilmiylik  prinsipini  amalga  oshiradi.  Bunday  tayyorlash  pedagogik 
innovatikaning  shakllantiruvchi,  tarbiyalovchi  va  rivojlantiruvchi  ahamiyatni 
aniqlashga  yordam  beradi.  U  psixologik-pedagogik  va  uslubiy  fanlar  sikli, 
pedagogik amaliyotning turli ko‘rinishlari orqali ta’minlanadi.  
Tabiiy-ilmiy tayyorlash kasbga yo‘naltiruvchi va tabiiy-ilmiy fanlar sikli 
yordamida amalga oshadi. U  bo‘lajak o‘qituvchilarda o‘quv mehnatining aniq 
ob’ektlari,  ijodiy  tafakkurni  rivojlantirish,  ta’lim  jarayonini  boshqarish 
prinsiplarni  anglashni  takomillashtirish  va  boshqalar  borasida  bilim  va 
malakalarni shakllantirish bo‘yicha majmuaviy vazifalarni hal etadi. 
Yuqorida  qayd  etilgan  tayorlash  bloklarning  o‘zaro  aloqasini  matritsa 
yordamida  aniq  tahlil  qilish  va  talabalarni  umumiy  o‘rta  ta’lim  maktablaridagi 
innovatsion  faoliyatga  maqsadga  yo‘naltirilgan  tayyorgarligini  amalga  oshirish 
maqsadida o‘quv rejasi sikllari o‘rtasida eng maqbul nisbatni o‘rnatish mumkin. 
(1.1 rasm).  

---

41