Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

21-jadval. 

Bankning likvidlik koeffitsiyentlari 

 

№ Ko‘rsatkichlar 

Hisoblash 

tartibi 

Izoh 

1 2 

3 

4 

1. 

Lahzalik likvid-

lik koeffitsiyenti 

(K

ll

) 

JM

PSHA

К

ll

=

 

PShA – bankning pul shaklidagi 

aktivlari  

MJ – bankning talab qilgunga qadar 

bo‘lgan joriy majburiyatlari 

2. 

Joriy likvidlik 

koeffitsiyenti 

(K

jl

) 

ММ

LА

К

jl

=

 

LA – likvid aktivlar va bankning 

to‘lash muddati 30 kungacha bo‘lgan 

qo‘yilmalari (muddati uzaytirilgan yoki 

o‘tgan ssuda bo‘yicha qarzlar hisobga 

kirmaydi) 

MM – talab qilib olgunga qadar bo‘l-

gan mablag‘lar va to‘lash muddati 30 

kungacha bo‘lgan majburiyatlar 

3. 

Qisqa muddatli 

likvidlik 

koeffitsiyenti 

(K

qm

) 

BК

D

А

К

кm

+

=

 

A – to‘lash muddati 30 kundan 1 

yilgacha bo‘lgan bank aktivlari 

D – muddati 30 kundan 1 yilgacha bo‘l-

gan jalb qilingan depozitlar va resurslar 

4. 

Bitta qarz 

oluvchiga to‘g‘ri 

keladigan 

maksimal risk 

darajasi (K

qord

) 

БК

YК

К

kord

=

 

YK – bitta mijozga berilgan eng yirik 

kredit miqdori qo‘shilgan depozitlar 

bilan ta’minlanganligini chegirgan 

holda shu mijozga bank tomonidan 

berilgan majburiyatlarning 75 foizi 

5. 

Barcha yirik 

kreditlar uchun 

maksimal risk 

darajasi (K

ykrd

) 

BК

JYК

К

ykrd

=

 

JYK – jami yirik kreditlar. Jami be-

rilgan yirik kreditlar miqdori bank ka-

pitalining 3 barobaridan ko‘p bo‘lmas-

ligi kerak. 

6. 

Bir kreditor 

(jamg‘armachi)g

a to‘g‘ri kelgan 

maksimal risk 

(K

kmr

) 

BК

М

К

kmr

∑

=

 

∑

М

– bankning jamg‘armalar, olingan 

kreditlar, depozit varaqlar bo‘yicha bir mi-

jozga to‘g‘ri keluvchi jami majburiyatlar 

K

kmr

 ning darajasi 1,0 atrofida bo‘lishi 

lozim. 

 

Lahzalik likvidlik koeffitsiyenti bankning yuqori likvid (ya’ni, 

---

 

150

kassadagi pul va korrespondentlik varaqasidagi) mablag‘larning joriy 

majburiyatlarga nisbati sifatida aniqlanadi va u bankning joriy to‘lovlari 

tezkorlik bilan amalga oshira olish qobiliyatini ko‘rsatadi. 

Bankning joriy majburiyatlariga: 

 

talab qilib olgunga qadar bo‘lgan depozitlar bo‘yicha majbu-

riyatlar; 

 

boshqa banklardan olingan yaqin orada to‘lanishi lozim bo‘lgan 

kreditlar bo‘yicha majburiyatlar kiradi. 

Bu me’yor bank aktivlarining likvid qismi bankning eng nobarqaror 

resurslarini qanchalik darajada sug‘urtalay olish imkonini ko‘rsatadi. 

Shuning uchun banklar lahzalik likvidlikni har kuni tekshirib borishlari 

va uning minimal darajasi 0,25 dan kam bo‘lmasligini ta’minlashlari 

lozim. Banklarning kreditlash jarayoni risk bilan bog‘liq. Shu sababli 

banklarning likvidligini ta’minlashda ular beradigan kreditlar bo‘yicha 

risk darajasini nazorat qilib borish o‘ta zarur. Agar bank biror mijozga 

yirik summada kredit beradigan bo‘lsa, unga to‘g‘ri kelish mumkin bo‘l-

gan risk darajasini tekshirib turishi lozim. Shu maqsadda K

qord

 koeffi-

tsiyenti hisoblanadi. Bu me’yor davlat kafolatlangan kreditlariga tegishli 

emas. 

Likvidlik koeffitsiyentlarining me’yoriy darajalarini quyidagi 

jadvalda keltiramiz (22-jadval). 

 

22-jadval.