Ma’ruza fanning predmeti, maqsadi va vazifasi


Arxeologiya va minerologiya



Download 1,83 Mb.
bet42/103
Sana22.04.2022
Hajmi1,83 Mb.
#572680
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   103
Bog'liq
Arxeologiyaga kirish majmuasi

Arxeologiya va minerologiya.


Minerologiya fani toshlar haqidagi fan bo’lib, toshlarning tarkibini aniqlaydi. Toshlar asosan uch turga bo’linadi: 1. Qimmatbaho (zumrad, olmos, oniks); 2. Yarim qimmatbaho (steatit, xlorit, serpantin, marmar) va 3. Oddiy toshlar (ohak, gips, daryo toshlari). Tarkibi jihatdan ham toshlar turli xildir. Yumshoq, qattiq tarkibli toshlarga ham bo’linadi. Toshlarning yumshoq yoki qattiqlik darajasi shisha bilan aniqlanadi. Shisha bilan toshga chizilganda tirnalsa yumshoq, izi qolmasa qattiq tarkibli deyiladi. Masalan, marmar yuzasiga chizilganda iz qoladi. Qadimgi ajdodlarimiz deyarli barcha toshlardan foydalangan.
Minerologiya asosida xalqlarning madaniy aloqalari juda yaxshi kuzatiladi. Jumladan, Lazurit toshi asosida Badaxshon lazuritining tarqalish yo’li aniqlangan va tarix fanaga eng qadimgi yo’l – Lazurit yo’li tushunchasi kiritilgan.
Eron minerologiyasiga xos bo’lgan xlorit toshining tarqalishi bo’yicha Elam madaniyatining ma’daniy ta’siri aniqlanmoqda.

Arxeologiya va topografiya.


Yodgorliklarning topografik plani topografiya fani yutuqlari asosida olinadi. Teodolit, nivelir kabi instrumentlarning ishlash usulini va arxeologik tadqiqotlarda qo’llashni har bir arxeolog o’zlashtirishi shart. Bunda teodolit yordamida yodgorlikning reper tochkasi (eng baland nuqtasi) aniqlanadi. Reper nuqtaga nisbatan qolgan joylarning joylashishi topografik xaritaga tushiriladi.


Nivelir yordamida esa olib borilayotgan qazishma maydonida aniqlangan devor yoki uy pollarining sathi planga tushirilib boriladi.

Arxeologiya va gidrogeologiya.


Yodgorlikning ichimlik suvi va dehqonchilik uchun zarur bo’lgan irrigatsiya (ariq, kanal, daryo) shahobchalari gidrogeologiya fani asosida o’z echimini topadi.


Arxeologiya va biologik fanlar.


Biologik fanlardan botanika va zoologiya arxeologiya faniga eng yaqin fanlar qatoriga kiradi.


Paleobotanika.


O’simliklar tarixi bilan shug’ullanuvchi botanika fanining tarmog’i. Bu fanga manbani arxeologiya beradi. Tadqiqotlar natijasida topiladigan o’simliklar qoldiqlari va urug’lari misolida o’simliklar tarixi o’rganiladi. Ish uslubi juda oddiy bo’lib, o’simliklar urug’lari ko’p holatda ko’zga tashlanmaydi, tuproqqa qo’shilib arxeologning nazariga tushmasligi aniq. Shuning uchun pol ustidagi madaniy qatlam suvga solinadi va eritib qo’yiladi. Suv yuzasiga o’simlik qoldiqlari qalqib chiqadi. Ular quritilib, mikroskopda qanday o’simlik qoldig’i yoki urug’i ekanligi aniqlanadi. Fanning shu sohasi bilan shug’ullanuvchi olimni paleobotanik deb ataydi.



Download 1,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   103




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish