Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

379

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

-o‘quvchilarda  manbalar  va  qo‘shimcha  adabiyotlar  bilan  ishlash  ko‘nikmalari 

shakllanmaganligi; 

-tarixiy shaxslar, voqea va hodisalarni tahliliy bayon etish, insho va bayonlar yozish 

ko‘nikmasi o‘quvchilarda shakllanmaganligi va bu amaliyot deyarli qo‘llanilmasligi; 

-mavzuli  mustaqil  topshiriqlarni  bajarishga  mo‘ljallangan  ishchi  daftarlar 

amaliyotga joriy etilmaganligi; 

-o‘quvchining sababsiz dars mashg‘ulotlarini qoldirishi; 

-qoniqarli va qoniqarsiz bahoga mavzuni o‘zlashtirgan o‘quvchilar bilan qo‘shimcha 

mashg‘ulotlar olib borilmasligi; 

-qoniqarli va qoniqarsiz bahoga mavzuni o‘zlashtirgan o‘quvchilarning ota-onalari 

bilan hamkorlik aloqalarining yo‘lga qo‘yilmaganligi; 

-mavzular bo‘yicha mavjud o‘quv filmlari, virtual video mashg‘ulotlari, ko‘rgazmali 

qurollar  va  jihozlardan  unumli  foydalanilmaslik,  o‘quvchilarda  mavzuni  o‘rganishga 

bo‘lgan motivatsiya shakllantirilmaganligi; 

-o‘quvchilarda  mustaqil  topshiriqlarning  bajarish  va  taqdimot  qilish  ko‘nikmalari 

hosil bo‘lmaganligi; 

-o‘quvchilar egallagan nazariy bilimlarini ijtimoiy hayot bilan bog‘lab qiyosiy tahlil 

olib bormasliklari, faqat darslikda berilgan ma’lumotlar bilan cheklanishlari; 

-o‘quvchilarning  iqtidori,  bilim  saviyasi,  o‘zlashtirish  darajasiga  qarab, 

o‘qituvchining tabaqalashgan holda o‘quvchilar bilan individual ishlamasligi va boshqa 

holatlar.  

O‘quvchilar bilimini baholashda o‘qituvchi darsning mustahkamlash qismida 10-15 

daqiqa oralig‘ida savol-javob, test savollari orqali, yoki bo‘lmasam nazorat savollariga 

javob yozish, mustaqil topshiriq bajarishlari doirasida o‘quvchilarning bilim saviyasini 

baholaydi. Lekin bu vaqt ichida o‘qituvchi har bir o‘quvchining olgan bilimi, ularning 

mavzuni  to‘liq  o‘zlashtirganliklarini  chuqur  tahlil  qilish  imkoniyatiga  ega  bo‘lmaydi. 

O‘qituvchi  dars  davomida  o‘quvchining  bilimini  baholashi  mumkin,  lekin  o‘quvchi 

mavzuning mazmun-mohiyatini tushunishi, o‘tilgan mavzuni oldingi darslarda o‘tilgan 

mavzu  bildan  uzviy  bog‘liqligi,  boshqa  fanlar  bilan  bog‘liqlik  tomonlarini  qiyosiy 

o‘rganish qobiliyatlari shakllanganini tahlil qilish imkoniyati juda kam. O‘quvchilarning 

ayrimlari  mavzu  doirasida  tayanch  iboralar,  tarixiy  voqea  sodir  bo‘lgan  sana  haqidagi 

ma’lumotlarni  o‘zlashtiradilar,  yoki  bo‘lmasam  yod  oladilar.  Biroq,  tarix  fanining 

maqsadlarini  hamda  o‘quvchilarning  bilim,  ko‘nikma,  malakalari  va  kompetentlik 

darajasini  belgilovchi  pedagogik  tamoyillar  hisoblanuvchi  bilish,  o‘rganish,  tushunish, 

idrok etish, qo‘llay olish, mavzu doirasida muammolarni tahlil va sintez qilish, tarixiy 

voqea  va  hodisalarga  o‘z  fikrini  bildirish,  tarixiy  vaziyatni  baholash  va  xulosa  qilish 

ko‘nikmalari to‘liq shaklanmaydi.  Buning  uchun  o‘qituvchi  o‘quvchining  ongida davr 

haqida faraz va fikr uyg‘ota olishi kerak. Asosan bu jarayon ko‘rgazmali tarzda namoyon 

etiladi, ya’ni videofilmlar namoyishi, rasmlar, xarita, sxemalar ustida ishlash va badiiy 

---