Transport inshootlarini loyihalash va

 
 

---

124 
 
8.3. Zo‘riqtirilgan armaturali egiluvchi temirbeton elementlar 
hisobi 
 
Zo„riqtirilgan  armaturali  to„sinli  oraliq  qurilmalarda  ratsional 
kuchlanish  holati  yuzaga  keladi.  Bu  esa  talab  qilingan  darzbardoshlikni 
ta‟minlaydigan,  iqtisodiy  samara  beradigan  konstruksiyalarni  yaratishga 
imkon beradi. 
Statik  aniq  bo„lmagan  konstruksiyalarda  oldindan  zo„riqtirish,  beton 
kirishishi  (usadkasi),  oquvchanligi  (polzuchest)  va  sun‟iy  ravishda 
regulirovka  qilish  oqibatida  zo„riqishlarning  qaytadan  taqsimlanishini 
hisobga olish zarurdir. 
Zo„riqtirilgan konstruksiyalarning alohida hususiyatlariga, shuningdek, 
siqilgan zonada zo„riqtirilgan armatura A
p
‟
 ning borligi ham kiradi. Bunday 
armaturani 
joylashtirish 
zaruriyati 
cho„zilgan  zonadagi  armatura 
tortilganda,  siqilgan  zonadagi  betonning  darzbardoshlik  talablaridan  kelib 
chiqadi. 
Tavrli,  ikki  tavrli  va  qutili  kesimlarga  ega  bo„lgan  oldindan 
zo„riqtirilgan to„sinlarni mustahkamlikka hisobi oddiy armaturali to„sinlar 
hisobida  keltirilgan  shartlarga  asoslangan.  Buzilish  bosqichida  cho„zilgan 
zonadagi siqilish saqlanmaydi va bu zonada darzlar rivojlanishi mumkin. 
Zo„riqtiriladigan  asosiy  armaturaning  taxminiy  yuzasi  quyidagicha 
aniqlanadi: 
p
f
p
R
h
A
)
5
,
0
h
(
M
 
0



. 
Undan  keyin  esa  zo„riqtirilgan  armaturaning  turi  va  joylashishi 
belgilanadi. 
Normal  kesimlarni  eguvchi  moment  bo„yicha  mustahkamlikka 

---

125 
 
hisoblash  siqilgan  zona  balandligini  aniqlashdan  boshlanadi.  Umumiy 
holda, ya‟ni cho„zilgan zonada ham, siqilgan zonada ham zo„riqtirilgan va 
zo„riqtirilmagan  armatura  bor  bo„lganda  (rasm  8.13),  siqilgan  zonaning 
balandligi quyidagi formuladan aniqlanadi: 
b
R
h
b
b
R
A
R
A
A
R
A
R
x
b
f
f
b
s
sс
p
p c
s
s
p
p










)
(

.            (8.11) 
 
Rasm 8.13. Oldindan zo„riqtirilgan normal kesimni mustahkamlikka hisoblash uchun 
sxema 
 
Zo„riqtirilgan  armaturali  kesimning  mustahkamligi  quyidagi  shart 
bo„yicha belgilanadi: 
).
(
)
(
)
5
.
0
(
)
(
)
5
,
0
(
0
0 1
p
p
p c
s
s
sc
f
o
f
f
b
o
b
a
h
A
a
h
A
R
h
h
h
b
b
R
x
h
bx
R
M



















  (8.12) 
Agar 
x
 
