Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot



Download 1,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet84/509
Sana14.01.2022
Hajmi1,81 Mb.
#364937
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   509
Bog'liq
2 5402090271544446822

Ayirboshlash 
jarayonida mahsulotlar ma’lum miqdoriy nisbatda bir-biriga almashtiriladi. 
Ayirboshlash moddiy ne’mat va xizmatlarning bir sub’ektdan ikkinchisiga o’tish jarayonini 
bildiradi. Tarixan olib qarasak, ayirboshlash ikki xil: mahsulot va tovar ayirboshlash shaklida 
yuz beradi. 
 Bir mahsulotni bevosita boshqa mahsulotga ma’lum miqdoriy nisbatda ayirboshlash 
barter
 deyiladi. Bunday ayirboshlash qulay emas. Bunday ayirboshlash kishilik jamiyati 
taraqqiyotining dastlabki bosqichlarida qo’llanilgan.  
 Tovar ishlab chiqarishning vujudga kelishi, rivojlanishi bilan tovar ayirboshlash amal 
qiladi. 
 Bir  mahsulotni  ikkinchisiga  pul vositasida, ma’lum narx asosida, ya’ni oldi-sotdi yo’li 
bilan ayirboshlash— tovar ayirboshlash deyiladi. Bunda tovar pulga ayirboshlanadi, keyin esa bu 
pulga xohlagan boshqa tovar almashtiriladi. U universal ayirboshlash, shuning uchun ham tovar 
ayirboshlash, oldi-sotdi, ayirboshlashning eng qulay va yuksak shakli tarzida tan olinadi. 
 Xozirgi paytda neoklassik yo’nalish vakillari ayirboshlashning unumli ekani, uning 
jamiyat boyligi ko’payishiga ta’sir ko’rsatishini ta’kidlaydilar. 
 Ma’lumki, fiziokratlar faqat qishloq xo’jaligidagi mehnat unumli deb tan olsalar, A. Smit 
va D. Rikardolar sanoatdagi mehnat ham unumli deb ko’rsatishgan.  
 Bu xususda Marshall shunday fikrni ilgari suradi. Umuman olganda inson moddiy 
ne’matlar yaratadi deyishimizning o’zi to’g’rimi? Vaholanki, inson faqatgina tabiat yaratgan 
narsalarnigina foydaliroq tarzda ehtiyojlarini qondirishga moslashtiradi. Masalan, yog’ochdan 
stol yasaydi yoki xom ashyo materialini shunday joylashtiradiki, uni tabiatga nisbatan ko’proq 
foydali bo’lishini oxiriga etkazadi. Shu nuqtai nazardan ayirboshlash, ishlab chiqarishga o’xshab 
ne’matlarni ma’lum makonda ko’chib yurishini ta’minlab, inson ehtiyojlarini to’laroq 
qondirishga xizmat qiladi. Bu jihatdan agar boylikni faqat moddiy, qo’l bilan ushlab, ko’z bilan 
ko’radigan narsa sifatida emas, balki inson ehtiyojlarini to’laroq qondirish nuqtai nazaridan 
qarasak, ayirboshlash ham boylikning ko’payishiga xizmat qiladi. 


  
 Boylik faqat moddiy ishlab chiqarishda yaratiladi deb ta’kidlash xizmatlar ko’rsatishni 
nazar-pisand qilmaslikka, oxir-oqibat bu sfera rivojlanishining sekinlashishiga olib keladi. 
 

Download 1,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   509




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish