Toshkent farmatsevtika instituti tibbiy va biologik fanlar kafedrasi mikrobiologiya, virusologiya va

Oziqli muhitlarni tayyorlash.
Asosiy muhitlar
. Triptik gidrolizat pastasi ma’lum hajmdagi distillangan suvda eritiladi, rN 
o’rnatiladi, tegishli idishlarga quyilib, og’zi paxta-dokali probkalar bilan berkitiladi va avtoklavda 
sterillanadi. Oziqli agar kukuni ma’lum hajmdagi suvga solinadi va 10—15 min davomida 
qaynatiladi, so’ngra oziqli Petri kosachalariga yoki probirkalarga quyiladi. Qiyalantirilgan oziqli 
agar tayyorlash uchun, ichiga agar quyilgan probirkalar stol ustida qiyshaytirilgan holda qotiriladi. 
Qonli, zardobli va assitik muhitlar
. Eritilgan va 45—50°G gacha sovutilgan oziqli agarga 
steril sharoitda 5—10% fibrinsizlantirilgan qon yoki shu miqdorda qon zardobi, yoki 25% li assit 
suyuqlik ko’shiladi, yaxshilab aralashtiriladi va tezda Petri kosachasiga, probirka yoki boshqa 
laboratoriya idishiga quyiladi. Suyuq muhit tayyorlash uchun oziqli bulonga yuqorida ko’rsatilgan 
mikdorda zardob yoki assit suyuqlik qo’shiladi. 
Uglevodli muhitlar
. Oziqli agar yoki bulonga 0,5—1% di glyukoza yoki boshqa uglevod 
qo’shiladi. Oquvchan bug’ yoki 0,5 atm bosimida bug’ bilan sterillanadi. 
Elektiv oziqli muhitlar
. 1% peptonli suv, rN 8,0. Vabo vibrioni uchun elektiv muhit bo’lib, 
boshqa mikroblarga nisbatan juda tez ko’payadi. Muhitning ishqoriy reaksiyasi, vabo vibrionining 
o’sishiga to’sqinlik qilmayidi, lekin boshqa mikroorganizmlarning o’sishini sekinlashtiradi. 
Ishqoriy agar (IA). 
Qattiq muhit: oziqli agar, rN 7,8. Oldingi muhitga o’xshash, vabo 
vibrioniga elektiv hisoblanadi. 
Myuller muhiti.
Tif-paratif bakteriyalar uchun elektiv hisoblanadi, chunki ular ichak 
tayoqchasiga nisbatan tetrationat natriyga (bu birikma oziqli bulonga Lyugol eritmasi va natriy 
giposulfit qo’shilganda hosil bo’ladi) deyarli chidamli. 
Tuxum sarig’ining tuzli a r a r i (TSTA).
Muhitning tarkibida natriy xlorid yuqori 
konsentrasiyada (8—10%) bo’ladi. Bu esa, stafilokokkning o’sishi uchun to’sqinlik qilmay, balki 
muhitni shu mikrob uchun elektiv holatga keltiradi. Muhit lesitovitellaza hosil qiladigan 
stafilokokklarni shunday ferment ajratmaydigan stafilokokklardan farq qilishga yordam beradi. 
Shu muhitda lesitovitellaza musbat mikrob koloniyalari atrofida sadaf rangli halqa hosil bo’ladi 
(ferment tovuq tuxumi sarig’idagi lesitini parchalaydi, shuning uchun eritilgan va 45°S gacha 
sovitilgan oziqli, tuzli agarga tuxim sarig’i qo’shiladi).