Toshkent farmatsevtika instituti tibbiy va biologik fanlar kafedrasi mikrobiologiya, virusologiya va

fakultativ parazitlar
ham 
deb ataladi. Agar bakteriyalar o’zlari uchun kerakli metobalitlarni boshqa organizimlar xisogbiga
to’liq o’zlashtirishsa bunday mikroorganizimlarni 
obligat parazitlar
deb yuritiladi
. 
Satellizm- 
ba’zi bir mikroorganizimlar ishlab chiqargan metobalitlari boshqa bakteriyalarni 
ko’payishini stimullashi mumkin. Masalan sarsinlar va stafilokokklar o’sganda o’sish faktori 
ishlab chiqarishadi va Haemophilus avlodi bakteriyalarini o’sishini stimullaydi. Tipik satillitlarga 
gepatit V virusini ham kiritish mumkin, gepatit delta virusi gepatit V virusi ishtirokida 
ko’payyadi. 
Tuproq mikroflorasi. 
Tuproq mikroorganizmlar uchun asosiy tabbiyi yashash muhiti 
xisoblanib, tabiatning shakillanishida, tozalanishida va moddalar almashinuvida (azot,uglerod, 
oltingugurt, temir) aktiv qatnashadi. Tuproq mikroflorasining tarkibi tuproqning turiga, ishlov 
berilishiga, geografik zonasiga, namlik, teperatura va organik moddalar bilan qanchalik 
ifloslanishlariga va boshqa. xususiyalarga bog’liq.. Tuproqning mikroflorasi juda ham ko’p va 
turli bakteriyalar vakillari bo’lishi mumkin.Tuproqning autoxton mikrobiosenoziga quyidagi 
bakteriyalar kiradi: mikobakteriyalar, psevdomonandlar, sporaxosilqilovchi, azotbiriktiruvchi, 
bakteriyalar, aktinomisetlar, zamburug’lar. Bu mikroorganizimlar har doim o’simliklar va bir –
birlari bilan simbioz ko’rinishlarida yashaydi. 
Tuproqning allohton mikroflorasiga asosan odam va xayvonlarning normal va patogen 
mikroflorasi kirishi mumkin, lekin bu mikroorganizimlar tuproqda ko’paymaydi va ma’lum 
davirgacha saqlanib turishi mumkink. Shuning uchun tuproqning yuqumli kasallikni manbasi 
bo’lishini e’tirof etgan holda, patogen bakteriyalarni tuproqda qancha vaqtgacha saqlanishini 
bilish va tuproqni epidemiologik nuqtai nazardan xafsiz ekanligini aniqlashda muhim praktik 
ahamiyatga ega.