Тошкент фармацевтика институти

Peritonit-qorin  pardasining  utkir  yallig„lanishi.  Ko„pincha  qorin  bo„shlig„i 
a‟zolarining teshilishi oqibatida rivojlanadi.  
Belgilari: Butun qorin soxasida og„riq, intoksikatsiya, bemorning es-xushi ayniydi 
va eyforiyaga tushadi, arterial qon bosimi pasaygan, puls ipsimon, ya‟ni zurg„a seziladi. 
Bemordan  muzdek  ter  ajraladi,  qorin  shishadi,  ichak  peritsaltikasi  (xarakati)  yuq,  gaz 
ajralmaydi,  qorinda  quchib  yurgan  suyuqlikning  shovqini  eshitiladi,  buyrak  va  jigar 
faoliyati  buziladi.  Qorin  devorini  siylaganda  uning  mushaklarining  qisqargan  bo„lishi 
natijasida u taxtaga o„xshash qattiq xolatda bo„ladi.  
Bemorga tinch sharoit yaratish, uni yotqizib qo„yish, qoringa muzli xalta qo„yish va 
kasalxonaga  etkazish zarur.  O„tkir peritonitda  yordam qancha erta boshlansa, asoratlari 
shuncha kam  va bemorning tuzalib ketishi  tez bo„ladi. CHunki kasallik  faqat jarroxlik 
yo„li  bilan  davolanadi:  oshqozon,  ichak,  qorin  bo„shlig„ini  yuvish,  mikroblarni 

---

 
80 
yo„qotish,  drenaj  qo„yish,  antibotiklar  va  boshqa  antibakterial  terapiya  o„tkazi, 
immunitetni  oshirish  va  b.  tadbirlardan  iborat.  SHuningdek,  bemorni    shok  xolatidan 
chiqarish, ichki a‟zolar faoliyatini tiklash lozim.  
Me‟da va 12 barmoqli ichak yara kasalligida ichakning yoki me‟daning teshilishi 
og„ir asoratdir.  
Belgilari:  Bunda  tusatdan  qorin  soxasida  pichoq  urgandek  sanchiq  turib  bemor 
shoka  tushadi.  Og„riq  kuchliligidan  bemor  majburiy  xolat,ya‟ni  qulni  qoringa 
quyib,bukchayib,tizzalari  qoringa  tiraladi.  Ko„zdan  kechirilganda  qorin  pardasi 
taranglashgan,  xarakatsiz,nafas  olishda  ishtirok  etmaydi.  Bu  xolat  qorinning  taxta  kabi 
qotib  qolish  xolati  deyiladi.  Koringa  Kul  bilan  tegilganda  juda  qattiq  og„riq  va 
gazlarning  tutilib  qolishi  kuzatiladi,  AB  pasayadi,  puls  minutiga  50-60  ta,  nafas  olish 
susayadi.  Me‟da  va  12  barmoqli  ichak  teshilganidan  5-6  soat  utgandan  sung  peritonit 
rivojlanadi.  
BTYO. Bemorni zudlik bilan kasalxonaga olib boirsh. 
Bemorga ovqat va suyuqliklar berish, me‟dani yuvish, tozalovchi klizmalar qilish, 
qorinni isitish man etiladi. 
Davolash.  yalliglangan  a‟zoning  qismi  olib  tashlab  qorin  pardasini  yuvib,  drenaj 
quyiladi, sungra qolgan kismini jarroxlik usuli qullaniladi. 
Me‟da  va  12  barmoqli  ichak  yarasining  asoratlaridan  yana  biri  undan  qon 
ketishidir.  Bemorning  umumiy  axvoli  ketayotgan  qon  miqdoriga  bog„liq.  o„larda 
xolsizlik, bosh aylanishi,nafas siqilishi,qusish, kurish funksiyasining buzilishi (sharpalar 
paydo  bulishi  va  atrofdagi  buyumlarning  2  ta  bulib  kurinishi)  kuzatiladi.  Bemor  kofe 
quyqasiga uxshash qusadi.Agar  kon ichakka tushsa axlat qorayadi. Bemorning bezovta, 
terisi  oqargan,  sovuq  ter  bilan  qoplangan,  puls  tez  va  kuchsiz,  AB  susaygan.  Kup 
miqdorda qon yuqotish bemor xayoti uchun xavfli. 
       BTYO.  
Bemor urinda yotish kerak, xarakat taqiqlanadi, bemorga muz parchasi beriladi, 5% 
li  aminokapron  kislota,  10%  li  kalsiy  xlor  venaga  yuboriladi.  Sungra  kasalxonaga 
nosilkada olib boriladi.