Toshkent davlat yuridik universiteti

Lotin  Amerikasi
  davlatlari  qonunchiligida  xususiy  mulk  asosida 
egalik  qilinayotgan  yer  uchastkasini  olib  qo‘yish  prinsiplari  sifatida 

---

50 
 
mulkning  ijtimoiy  funksiyasi,  ijtimoiy  manfaat,  ommaviy  foydalilik  va 
haq  to‘lash  belgilangan.  Xususiy  mulkni  ijtimoy  manfaat  yoki  jamoat 
foydasi  uchun  majburiy  olib  qo‘yish  doirasida  xususiy  ehtiyojlar 
ommaviy manfaatlarga yon berishi belgilangan
4
.   
Afrika davlatlarida
 ham garchand, yer munosabatlarining huquqiy 
tartibga  solinishi  ham  ko‘plab  o‘ziga  xos  xususiyatlari  bilan  ajralib 
tursada,  ushbu  masalalar  yer  va  agrar  huquqqa  oid  adabiyotlarda 
yetarlicha  yoritib  berilmagan.  Afrika  davlatlarida  yer  munosabatlarini 
tartibga  solishdagi  o‘ziga  xoslik  avvalo,  yer  munosabatlarini  tartibga 
solishning kolonial davlatlar qonunchiligi, odat huquqi normalari hamda 
mustaqillikdan  so‘ng  shakllangan  milliy  qonunchilikning  o‘zaro 
uyg‘unlashib ketganligi bilan izohlanadi. 
Ushbu  davlatlarda  hozirgi  kunda  odat  huquqi  normalari  bilan 
tartibga  solinadigan  jamoaviy  yer  tizimidan  xususiy  mulkchilikka 
asoslangan  yer  munosabatlariga  o‘tilishi  va  qishloq  xo‘jaligiga 
mo‘ljallangan yerlar bozori muammosi jamiyatda ko‘plab qarama-qarshi 
fikrlarni keltirib chiqarmoqda
5
.   
Aksariyat  Sharqiy  Yevropa  mamlakatlarida  qishloq  xo‘jaligiga 
mo‘ljallangan yerlarni chet ellik fuqarolarga sotish ta’qiqlangan. 
Ko‘pchilik  Sharqiy  Yevropa  mamlakatlari  1991-1992  yillarda  yer 
sohasidagi  munosabatlarni  tartibga  soluvchi  maxsus  qonun  hujjatlari 
qabul  qildilar.  Jumladan,