Toshkent davlat agrar umversiteti qalandarov muxitdin maxmudovich

82

---

Nazorat savollari
1. Bog‘-park kompozitsiyalarining elementlari nimalar?
2. Bog‘da to g ii sharsharalar qurisb.
3. Hayvonot olami ramziy ko‘rinishlarini yaratishda 
o'simlik turlaridan foydalanish.
6.30-rasm. Sher qiyofasini o ‘t-o‘simlikIar orqali tasvirlash.
83

---

BESHINCHI BO‘LIM
VII bob. Bog‘-park inshootlari va bog‘Iarni zarur
bo‘Igan inventarlar bilan ta’minlash
Bog‘-park inshootlari va undagi mavjud inventarlar bog‘ga 
tashrif buyurganlarga o‘zining tashqi ko‘rinishi, estetikasi, 
landshafti va ko‘rkamligi bilan zavq-shavq baxsh etishi kerak. 
Ular shakli va konstruksiyasi bilan hamda atrofida barpo etilgan 
ko‘kalamzorlashtirilgan hududi bilan yanada uyg‘unlashgan 
bo‘lishi zarur. Ulaming shartli ko‘rinishi quyidagi turlarga 
bo‘linadi:
1. Kichik arxitektura ko‘rinishidagi shakli - bular bog‘da 
barpo etilgan muhandislik inshootlari bo‘lib, o‘zining estetik, 
badiiy pardoz va bezagi bilan tashrif buyurganlarga xizmat 
etadi.
2. Gidro va suv inshootlari - bular suv yo‘llaridan kom- 
pozitsion-landshafi ko‘rinishidagi fasad bo‘lib, o ‘z vaqtida bular 
ham ajoyib salqinlik (fontanlar, hovuzlar), mikroiqlim hosil 
qiladi.
3. Bog‘ning badiiy-estetik ko‘rinishini namoyon qiladigan 
elementlari - asbob-uskunalar. Agar bular chiroyli qilib har xil 
yog‘och turlaridan va temir simlardan yasalgan bo‘lsa, tashrif 
buyuruvchilarga estetik zavq bag‘ishlaydi.
Yuqorida tartiblari ko‘rsatilgan qurilish inshootlari va zarur 
bo‘lgan inventarlar tarkibi, miqdori bog‘-park xo‘jaligining 
maydoniga, rejalashtirilgan loyihasiga bog‘liq bo‘ladi. Ayniqsa, 
yirik shaharlardagi bog‘, sayilgohlarda yuqorida nomlari qayd 
etilgan inshootlar va asbob-uskunalaming barchasi mavjud 
bo‘lishi kerak. Agar loyiha qishloq va ovullarga rejalashtirilgan 
bo‘lsa, unda inshootlar va asbob-uskunalar oddiyroq ko‘rinishda 
bo‘ladi. Agar park o‘rmonli hududlarda bo‘lsa, u holda ko‘proq 
inshootlar va inventarlar har xil yog‘och turlaridan ishlab 
chiqilib o‘matiladi, barpo etiladi.