Texnik jihatdan tartibga solish tizimlarining sifatni boshqarishdagi o

2.6.2. Texnikaviy-iqtisodiy axborotlarni tasniflash va kodlashtirish

Texnik-iqtisodiy va ijtimoiy axborotlarni tasniflash va
yagona tizimi (TIIATKYaT) texnik-iqtisodiy axborotlarni t

larini yaratish bo'yicha ishlar tarkibi va mazmunini, ularga ° £gar-tirishlar kiritish yo'li bilan dolzarblikka qayta ko'rib chiqish (y^lJ^ritish₁ holati hamda tasniflagichlarni ishlab chiqish tartibini va ulami ^ahnali} qo'llanishni belgilaydi.

Tasniflagich (klassiflkator) - umumiy alomatli nomlan^^bniflj tizimlashtirilgan to'plamidir.

Hozirgi vaqtda O'zbekiston Respublikasida quyidagi

53

tasniflagichlari amalda qoilanib kelinmoqda, masalan:

1. 
   Korxona va tashkilotlar umumdavlat tasniflagichi (OKPO).
   

1. 
   Davlat boshqaruvi va hokimiyat idoralari umumdavlat tasnifla-
   gichi (OKOGU).
   

2. 
   Iqtisodiy hududlar umumdavlat tasniflagichi (OKER).
   

4. Iqtisodiy faoliyat, mahsulot va xizmat turlari umumdavlat
tasniflagichi (OKDP).

5. 
   Ta'lim bo'yicha mutaxassislik umumdavlat tasniflagichi (OKSO).
   
6. 
   Mashg'ulotlar umumdavlat tasniflagichi (OKZ).
   
7. 
   Boshqaruvni hujjatlashtirish umumdavlat tasniflagichi (OKUD).
   
8. 
   Mahsulotlar umumdavlat tasniflagichi (OKP).
   
9. 
   Aholini ijtimoiy himoyalash bo'yicha ma'lumotlar umumdavlat
   tasniflagichi (OKISZN).
   

10. 
    Aholiga xizmat umumdavlat tasniflagichi (OKUN).
    
11. 
    Standartlar umumdavlat tasniflagichi (OKS).
    

12. Ishchilarni kasbi, lavozim xizmati va darajasini belgilash
umumdavlat tasniflagichi (OKPDTR).

13. 
    Asosiy fondlar umumdavlat tasniflagichi (OKOF).
    
14. 
    Valyuta umumdavlat tasniflagichi (OKV).
    

15. Mashinasozlik va asbobsozlik konstruktorlik hujjatlari va bu-
yumlari umumdavlat tasniflagichi (ESKD klassifikatori).

16. 
    Oichash birligi umumdavlat tasniflagichi (OKEI).
    
17. 
    Oliy ilmiy maxsus malaka umumdavlat tasniflagichi (OKSVNK).
    Qishloq xo'jaligi mahsulotlari va sanoat bilan bog'liq xo'jaliklarni
    

boshqarishda asosiy ma'lumot manbai sifatida mahsulotlar umumdavlat tasniflagichi (OKP)dan foydalaniladi. OKP umumdavlat tasniflagichida 98 sinfdagi sanoat va qishloq xo'jaligi mahsulotlari mavjud.

TIIATKYaTni yaratishdan asosiy maqsad hisoblash texnikasi vositalarini qo'llash asosida boshqaruv jarayonlarini axborot ta'minotini standartlashtirish bo'lib hisoblanadi.

TIIATKYaT asosiy vazifalari quyidagilar:

• 
  boshqaruv tizimida foydalaniladigan axborotlami tartiblashtirish,
  uniflkatsiyalash, tasniflash va kodlashtirish;
  
• 
  turli xil darajadagi boshqaruv organlari masalalarini hal etish
  uchun zaruriy tasniflagichlar kompleksi (majmuasi)ni ishlab chiqish;
  
• 
  axborotlarni xalqaro almashuvi bilan bogiiq masalalami hal etish
  uchun xalqaro tasniflagichlardan maksimal holda foydalanish;
  

54

• 
  avtomatlashtirilgan ma’lumotlar bankini yaratish va axborot
  (ma'lumot)lami qayta ishlash jarayonini avtomatlashtirish uchun shart-
  sharoitlarni yaratish;
  
• 
  axborotlashgan tizimlar bilan o'zaro faoliyat yuritishda axborotlar
  moslashuvchanligini ta'minlash.
  

TIIATKYaT da tasniflash va kodlashtirish obyektlari iqtisodiy va ijtimoiy obyektlarni va ulaming xossalari, statistik ma'lumotlar, bank ishining moliyaviy va huquqni himoyalash faoliyati, buxgalteriya hisobi, standartlashtirish, sertifikatlashtirish, mahsulotlami ishlab chiqarish, xizmatlar ko'rsatish, bojxona ishi, savdo va tashqi iqtisodiy faoliyat hamda boshqaruv masalalarini hal etish uchun boshqa zaruriy axborot (ma'lumot)lar hisoblanadi.

Masalan, Mahsulotlar umumdavlat tasniflagichi (klassifikatori) uchun kodlar tuzilmasi 2.5-rasmda keltirilgan.