Talaba huquqi va vazifasi

17.1-rasm. Antiklinal tuzilmada quduqlarning joylashish tarxi
Quduqka tushirilgan oxirgi tizma ishlatish quvurlari tizmasi deb ataladi, uni quduq ustidan quduq tubigacha yoki maxsuldor qatlamni to’sib turishi uchun quduq tubidan suvni to’sib turuvchi tizmaning boshmogigacha tushirilishi mumkin. Quduqka tushirilgan bu qismni «dumcha» deb atashimiz ham mumkin. Maxsuldor qatlamga karshi turgan quvurlar tizmasida teshiklar hosil qilinadi va ularni filьtrlar deb ataladi. Filьtrning vazifasi quduq devorini o’pirilishdan saqlash va qatlamdan maxsulotni quduqka tushishini ta’minlashdan iborat. Quduq tubi tuzilishi va konstro’qsiyasi har xil bo’lgan quduqlar mavjud. 17.2,b - rasm da tasvirlangan tuzilishli quduq eng ko’p tarqalgan turlardan hisoblanadi. Quduqka bir vaqtda suv to’suvchi va ishlatuvchi bitta tizma maxsuldor qatlam tubigacha tushirilib semonlanadi. Maxsuldor qatlam semonlangandan keyin tizma teshiladi. Sement qotgandan keyin uni teshish natijasida ochiq holatdagidek sizish kuzatilmaydi. Sizishni yaxshilash uchun kuprok teshik hosil qilinsa, tizmaning mustaxkamligiga ta’sir qiladi.

17.2,v-rasm da yanada yaxshiroq quduq konstro’qsiyasi keltirilgan, bunda ishlatuvchi quvurlar tizmasi maxsuldor qatlamning yuqori chegarasigacha tushirilib sementlanadi. Maxsuldor qatlamni to’sish uchun oldindan teshiklar hosil qilingan «dumcha» tushuriladi. «Dumcha»ning yuqori qismi ishlatish quvurlar tizmasiga salьniklar yordamida maxkamlanadi.

Quduq tuzilishini soddalashtirish uchun bir qator tizma tushirilib maxsuldor qatlam sementlanmasdan manjitli quyilgan tuzilishi qo’llaniladi.(17.2,g-rasm)