Talaba huquqi va vazifasi

O’zbekiston Respublikasida ko’mir sanoatining istiqbollari

Prezidentimiz Islom Karimov 2010 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2011 yilga mo‘ljallangan eng muhim ustuvor yo‘nalishlarga bag‘ishlangan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma’ruzasida ta’kidlaganidek, mamlakatimizni iqtisodiy rivojlantirishga qaratilgan uzoq muddatli strategik maqsadni amalga oshirish tarkibiy o‘zgarishlar va yuksak texnologiyalarga asoslangan zamonaviy tarmoqlar va ishlab chiqarish sohalarini jadal rivojlantirish siyosatini asosiy ustuvor yo‘nalish sifatida davom ettirishni taqozo etmoqda.

Ko‘mir sanoati O‘zbekiston yoqilg‘i-energetika kompleksida muhim o‘rinlardan birini egallaydi. Negaki, ko‘mir elektr va issiqlik energiyasi, mineral o‘g‘itlar, plastmassa va boshqa ko‘plab mahsulotlar ishlab chiqarish uchun zarur birlamchi energiya resurslari bazasini tashkil etadi. So‘nggi yillarda ushbu tarmoqda ko‘mir qazib olish va sotish hajmi barqaror oshmoqda, asosiy iqtisodiy hamda moliyaviy ko‘rsatkichlar ijobiy sur’atda borayotir.

Mamlakatimizda elektr energetika tarmog‘i ushbu yoqilg‘ining asosiy iste’molchisi hisoblanadi. Ko‘mir iste’mol qilish umumiy hajmining 85 foizdan ortig‘i ushbu tarmoq ulushiga to‘g‘ri keladi. Shu bilan birga, sanoat, ijtimoiy va kommunal soha korxonalari, aholining ham ushbu yoqilg‘iga bo‘lgan ehtiyoji ortmoqda.

“O’zbekko’mir ochiq aksiyadorlik jamiyati mamlakatimizda ko‘mir qazib olish bilan shug‘ullanadigan yirik korxonalardan hisoblanadi. Unga qarashli “Angren ochiq koni” unitar korxonasi ochiq uslubda va “Yyyyer osti ishlari” unitar korxonasi yyyyer osti uslubida Angren qo‘ng‘ir ko‘mir konida qazish ishlarini amalga oshirmoqda. 2010 yilda kompaniya korxonalari tomonidan 3,34 million tonna ko‘mir qazib olindi.
Ayni paytda “O‘zbekko‘mir” ochiq aksiyadorlik jamiyati tog‘ transporti uskunalari uchun 190 turdagi ehtiyot qismlar ishlab chiqarishni o‘zlashtirdi. Umuman olganda, o‘tgan yili Mahalliylashtirish dasturi doirasida aholi ehtiyojlari uchun qiymati 1,7 milliard so‘mlik mahalliylashtirilgan mahsulot ishlab chiqarildi, o‘sish sur’atlari esa 2009 yilga nisbatan 117,1 foizni tashkil qildi. Bu, masalan, qurilish sanoati korxonalariga “O‘zbekko‘mir” ochiq aksiyadorlik jamiyatidan sotib olingan ko‘mir, kaolin va boshqa foydali qazilmalardan ilgari mamlakatimizga chetdan olib kelinadigan sopol, sanfayans, o‘tga chidamli g‘isht, izolatorlar tayyorlashni yo‘lga qo‘yish imkonini berdi. “O‘zbekko‘mir” ochiq aksiyadorlik jamiyatidan ma’lum qilishlaricha, 2010 yil yakunlari bo‘yicha kompaniya tomonidan qiymati 84,8 milliard so‘mlikdan ortiq, ya’ni rejadagidan 6,3 foiz ko‘p tovar mahsulotlari ishlab chiqarilgan. Yangi ish o‘rinlari, jumladan, kasanachilik asosidagi ish joylari tashkil etilgan. Hisobot davrida tarmoqda 453 kishi ish bilan ta’minlangan bo‘lsa, shundan 87 kishi kasanachilik bilan shug‘ullanmoqda.
“O‘zbekko‘mir” ochiq aksiyadorlik jamiyatida tarmoq korxonalarining ishonchli faoliyat ko‘rsatishini ta’minlaydigan shart-shariot yaratish, mavjud salohiyatdan yanada samarali foydalanish imkonini beradigan barqaror ishlab chiqarishga erishish, aholi, budjet, energetika muassasalari va boshqa iqtisodiyot tarmoqlarining ko‘mirga bo‘lgan ortib borayotgan ehtiyojini ta’minlash, mahsulotlar eksportini kengaytirish hamda qo‘shimcha ish o‘rinlarini yaratish maqsadida mamlakatimiz rahbariyati ko‘magida 2009-2014 yillarda ko‘mir sanoatini modernizatsiya qilish, texnik va texnologik qayta jihozlash dasturi ishlab chiqildi. Unga qiymati 1,1 milliard dollardan ziyod sakkizta investitsiya loyihasi kiritildi.

Shunday yirik loyihalardan birida “Angren ochiq koni” unitar korxonasini modernizatsiya qilish, Yangi Angren IESning 1-5 bloklarini yil davomida ko‘mir yoqishga o‘tkazish ko‘zda tutilgan. Bu esa yiliga ko‘mir qazib olishni 3,2 million tonnadan 2014 yilda 6,4 million tonnagacha ko‘paytirish imkonini beradi.

“O‘zbekko‘mir” ochiq aksiyadorlik jamiyatining “Angren ochiq koni” unitar korxonasini texnik qayta jihozlashning asosiy yo‘nalishi davriy texnologiyalarni davriy-uzluksiz texnologiyalar bilan almashtirishdan iboratdir. Shu bilan bir vaqtda uchta yangi konveyer liniyasini qurish va faoliyat ko‘rsatayotgan ikkita liniyani modernizatsiya qilish ham ko‘zda tutilgan. Bundan tashqari, navlarga ajratish-yuklash kompleksini rekonstruksiya qilish, ishlab chiqarishning markazlashtirilgan boshqaruv tizimini joriy qilish rejalashtirilmoqda.

Davlatimiz rahbari Islom Karimovning 2010 yil 29 dekabrda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining 2011 yilgi Investitsiya dasturi to‘g‘risidagi qarori doirasida “O‘zbekko‘mir” ochiq aksiyadorlik jamiyatida tarmoq jadvallari ishlab chiqilib, yangi ishlab chiqarishlarni tashkil etish hamda mavjud quvvatlarni modernizatsiya qilish bo‘yicha to‘rtta istiqbolli loyiha takomillashtirilmoqda. Bu – birinchi navbatda “Angren ochiq koni” korxonasini modernizatsiya qilishning ikkinchi bosqichini boshlashdan iborat. Shuningdek, yana ikkita loyiha “Sharg‘unko‘mir” ochiq aksiyadorlik jamiyatini modernizatsiya qilish davomida amalga oshiriladi.

Ko‘mir sanoatining energetika kompleksi tizimidagi o‘rnini mustahkamlash, yangi, import o‘rnini bosadigan mahsulotlar ishlab chiqarishni o‘zlashtirish ishlarini samarali amalga oshirish maqsadida joriy yilda ishlab chiqarishni mahalliylashtirish dasturi asosida tog‘-texnologiya uskunalarini ta’mirlash zavodini modernizatsiya qilishga doir investitsiya loyihasini ishlab chiqish ko‘zda tutilgan. Bu ishlab chiqarilayotgan ehtiyot qismlar, uzellar, detallar turini ko‘paytirish, tog‘ transporti va tog‘-shaxta uskunalarini ta’mirlash sifatini oshirish imkonini beradi.

“O‘zbekko‘mir” ochiq aksiyadorlik jamiyatida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli chora-tadbirlar mamlakatimiz ko‘mir sanoati rivojini yangi bosqichga ko‘tarish, uning salohiyatini keskin oshirish, iqtisodiyot tarmoqlarini ko‘mir bilan barqaror hamda uzluksiz ta’minlash imkonini beradi.

MA’RUZA 17