Talaba huquqi va vazifasi

RUDA KONLARINING UMUMIY TAVSIFI VA O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI.
Rudalarning foydali komponentlar turlariga qarab bo’linishi.

Foydali komponentlar turi bo’yicha rudalar metall va nometall guruhlarga bo’linadi. qora metal (temir, marganes, xrom, titan, nikkel va kobalt), rangli metall (miss, qo’rqoshin, rux, alyuminiy, volfram, molibden, qalay, simob va surma), nodir metall (oltin, kumush, platina, molibden) va radioaktiv metall (uran, toriy) rudalari guruhiga kiradi. Apatit, fosforit, tosh tuz, qurilish materiallari sifatida ishlatildigan va tarkibida qimmatbaho toshlari bor jinslar, shungidek grafit, slyuda va boshqa mineral xom ashyolar nometall rudalar guruhini tashkil qiladi.

Tarkibidagi foydali komponentlar soni bo’yicha metall rudalar oddiy (monometalli) va murakkab (polimetalli) bo’lishi mumkin. Ruda koni yoki uning bir qismini qazib olish va qayta ishlash uchun sarflanadigan xarajatlar ruda tarkibidagi foydali komponent o’rtacha miqdori qiymatiga teng bo’lsa, uni promminimum yoki ishlab chiqarish minimal miqdori deyiladi. Agar kon jinsi tarkibida promminimum miqdorida yoki undan ko’p foydali komponent bo’lsa, kon jinsi ruda, aksincha bo’lgan taqdirda esa, foydasiz kon jinsi deyiladi.